Zonguldak: Karadeniz’in Endüstriyel ve Doğal Güzellikleri
Zonguldak, Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nde yer alan, hem tarihi hem de endüstriyel anlamda önemli bir ildir. Zonguldak, 2023 yılı itibarıyla 598.796 nüfusa sahiptir ve 3.341 km²’lik yüzölçümü ile Karadeniz’in önemli illerinden biridir. Doğal güzellikleri, tarihî dokusu ve sanayi geçmişiyle Zonguldak, hem turistik hem de endüstriyel açıdan dikkat çeker.
Tarihî Derinlik
Arkeolojik bulgular, bölgenin MÖ 2500'lere kadar uzanan bir geçmişi olduğunu ve ilk yerleşimcilerinin Hattiler ile Hititler olduğunu göstermektedir. Yörenin ilk sakinleri Frig boyları ve göç toplulukları olan Bitinler, Mariandin ve Migdon'dur. MÖ 7. yüzyılda başlayan Yunan kolonizasyonu ile ticaret amaçlı limanlar kurulmuştur. MÖ 334'te Perslerin egemenliğinde kalan bölge, Büyük İskender'in Anadolu seferinin ardından Makedonyalılar tarafından yönetilmiştir. Pers şatrapı Mithridatis'in Batı Karadeniz'de kurduğu Pontus Devleti'ne katılan Zonguldak, Roma İmparatorluğu tarafından MS 1. yüzyılda yıkılmıştır. Roma'nın ikiye bölünmesinin ardından Zonguldak, Doğu Roma'nın topraklarında yer almıştır. Hristiyanlığın ilk yayıldığı yerlerden biri olan Ereğli'de, İsa'nın havarilerinden Andreas'ın ilk ayinleri düzenlediği Kutsal İbadet Mağaraları bulunur.
1084'te Anadolu Selçuklu ordusu bölgeyi fethetmiş, ardından Cenevizliler bu bölgeyi ele geçirmiştir. Beylikler döneminde Candaroğulları bölgede hakimiyet kurmuştur. 1460'ta Fatih Sultan Mehmet'in Amasra'yı almasıyla Zonguldak Osmanlı topraklarına katılmıştır.
II. Mahmud döneminde, 1829'da bölgede ilk kömür bulunmuş, 1848'de ise kömür ocakları açılmıştır. Bu ocaklar, Belçikalı ve Fransız şirketleri tarafından işletilmiştir.
Zonguldak limanı, I. Dünya Savaşı sırasında Sarıkamış'a gidecek malzemelere ev sahipliği yapmış ve Türk Kurtuluş Savaşı'nda SSCB ile ilişkilerde önemli bir rol oynamıştır. 1919'da Fransız askerleri, Fransız şirketlerinin haklarını korumak amacıyla önce Zonguldak'ı, sonra Karadeniz Ereğli'yi işgal etmiştir. Ancak 21 Haziran 1920'de, bölgedeki Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerine bağlı güçlerin direnişiyle Fransızlar bölgeyi terk etmiştir.
Gezilecek Yerler ve Tarihi Mekanlar
Gökgöl Mağarası
Zonguldak-Ankara yolu üzerinde, merkeze yakın bir konumda bulunan Gökgöl Mağarası, 3.350 metre uzunluğunda olup Türkiye'nin en önemli mağaralarından biridir. 2001 yılında ziyarete açılan mağara, değişmeyen sıcaklık ve nem oranı sayesinde astım hastalarına iyi geldiği düşünülmektedir. Mağara, farklı bölümlere ayrılır ve 875 metrelik yürüyüş yolu, ziyaretçilere rahat bir gezi imkanı sunar. Sarkıtlar, su dolu damlataş havuzları ve sütunlar gibi doğal oluşumlarla zenginleşmiştir.
Filyos Kalesi
Filyos ilçesinde yer alan Filyos Kalesi, Roma dönemine ait olduğu düşünülen, denize hakim bir konumda yer alır. Yüzyıllar boyunca harabe halde kalan kale, 2003 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından restore edilmiştir. Helenistik-Roma dönemine ait kule kalıntılarına sahip olan kale, şehri daha yakından tanımak isteyen ziyaretçiler için önemli bir duraktır.
Bastoncular Çarşısı
Devrek ilçesinde bulunan Bastoncular Çarşısı, Zonguldak’ın en önemli kültürel alanlarından biridir. El sanatı baston üretiminin yoğun olarak yapıldığı çarşı, hem yerli hem de yabancı turistlerin ilgisini çekmektedir. Çarşıda, Zonguldak’ın meşhur yemeklerini deneyimleyebileceğiniz restoranlar da bulunuyor.
Harmankaya Şelalesi
Zonguldak il merkezine yakın olan Harmankaya Şelalesi, Karagöl Deresi üzerinde yer alır. Yaklaşık 6 saat süren yürüyüş parkuru boyunca ziyaretçiler ekstrem sporlardan keyif alabilir. Vadide yer alan endemik bitki türleri ve doğal güzellikler, doğa severler için büyüleyici bir deneyim sunar.
Cehennemağzı Mağaraları
Ereğli ilçesinde bulunan Cehennemağzı Mağaraları, antik dönemde Acheron Vadisi olarak biliniyordu. Gizli bir ibadet yeri olarak kullanılan bu mağaralar, Zonguldak'ın en ilginç doğa harikalarından biridir.
Dirgine Çayı Rafting Parkuru
Zonguldak, ekstrem su sporları için de mükemmel fırsatlar sunar. Dirgine Çayı Rafting Parkuru, özellikle mart ve haziran aylarında kar suları ile yükselen su seviyesi sayesinde rafting için ideal bir alandır.
Ilıksu Plajı
Zonguldak’ın en popüler plajlarından biri olan Ilıksu Plajı, turistik açıdan oldukça gelişmiştir. Yaz aylarında ziyaretçi akınına uğrayan plaj, etkinliklere ve yarışmalara ev sahipliği yapmaktadır. Tesislerde tuvalet, duş, büfe ve diğer olanaklar mevcuttur.
Tios Antik Kenti
M.Ö. 7. yüzyılda kurulan Tios Antik Kenti, tarihi boyunca pek çok egemenlik görmüş ve sonunda harabe olmuştur. Roma döneminde yakılmış, Bizans döneminde dini merkez haline gelmiş olan kent, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde ise balıkçı köyü olmuştur.
Bölüklü Yayla
Zonguldak’ın Alaplı ilçesinde yer alan Bölüklü Yayla, Zonguldak’ın en yüksek noktasında konumlanır. Yaylacılık geleneklerinin sürdüğü bu yayla, yemyeşil ormanlar ve yayla evleriyle doğa severler için ideal bir yerdir.
Zonguldak Kent Ormanı
Zonguldak Kent Ormanı, şehir merkezine 20 dakika mesafededir ve yürüyüş parkurları, çocuk oyun alanları, gölet ve kamp alanları gibi pek çok olanak sunar. Doğayla iç içe vakit geçirmek için harika bir mekan olan bu orman, şehrin gürültüsünden uzaklaşmak isteyenler için mükemmeldir.
Çayır Köyü Su Mağarası
Çaycuma ilçesinde yer alan Çayır Köyü Su Mağarası, 1.300 metre uzunluğu ile dünyanın en büyük su mağaralarından biridir. İçindeki su kaynaklarıyla ünlü olan bu mağara, genişliği ve dikitleri ile dikkat çekicidir.
Sofular Mağarası
Sofular Vadisi yamaçlarında yer alan Sofular Mağarası, prehistorik çağlardan kalma bir mağaradır. 1,5 kilometre uzunluğunda olan bu mağara, dikitler, sarkıtlar ve küçük göletlerle süslenmiştir.
Zonguldak Belediye Kapuz Plajı
Zonguldak şehir merkezine bağlı olan Belediye Kapuz Plajı, yerel halk tarafından sıkça tercih edilen bir plajdır. 180 metre uzunluğunda ve 25 metre genişliğinde olan bu plaj, şehrin tek mavi bayraklı plajıdır.
Varagel Tüneli (Fener Tünelleri)
Fener Tünelleri, endüstriyel amaçla kullanılan 75 yıllık bir yapıdır. Deniz kenarında yer alan bu tünel, karstik kayalıklara kazınmıştır ve şehre gelen turistlerin ilgisini çeker.
Gazi Alemdar Müzesi
Kurtuluş Savaşı sırasında kaçırılan Alemdar isimli savaş gemisi içinde bulunan Gazi Alemdar Müzesi, Zonguldak tarihini yakından tanımak isteyenler için önemli bir turistik noktadır.
Fetih Çınarları
Ereğli ilçesinde yer alan Fetih Çınarları, İstanbul’un Fethi sonrasında Fatih Sultan Mehmet tarafından dikilen 600 yıllık çınar ağaçlarından oluşur. Zonguldak’ın önemli turistik ve doğal alanlarından biridir.
Zonguldak Maden Müzesi
Zonguldak Maden Müzesi, taş kömürü madenciliği açısından şehrin en önemli müzesidir. 2016 yılından beri hizmet veren müze, Zonguldak’ın madencilik tarihini ziyaretçilere sunmaktadır.
Kayalıdere Vadisi ve Şelalesi
Ereğli ilçesinde yer alan Kayalıdere Vadisi, 7 farklı şelalenin oluşturduğu doğal bir alandır. Zonguldak’taki doğa sporları için en sevilen yerlerden biri olan bu vadide, ağaçlarla çevrili yürüyüş parkurları ve doğal aquaparklar bulunmaktadır.
Gastronomi
Ereğli Pidesi: Kıymalı ve soğanlı iç harcıyla odun ateşinde pişirilen pide, genellikle ayranla yenir.
Pumpum Çorbası: Mısır unu, süt, tereyağı, sucuk ve ekmekle yapılan yoğun kıvamlı çorba, akşam yemeklerinde tercih edilir.
Kızılcık Çorbası: Kış aylarında bağışıklığı güçlendirmek için yapılan bu çorba, evlerde hazırlanıp genellikle akşamları tüketilir.
Tirit: Yufka ve etle yapılan, genellikle bayramlarda ve akşam yemeklerinde tüketilen doyurucu bir yemek.
Pırasalı Mancar: Pırasa, barbunya ve bulgurla yapılan doyurucu bir yemek, her saatte tercih edilebilir.
Uğmaç Çorbası: Un, süt, nane ve su ile yapılan, akşam yemeklerinde tüketilen yoğun kıvamlı çorba.
Malay: Mısır unu ve cevizle yapılan, kaz ciğeri ve tereyağı eklenen bu yemek, genellikle akşam yenir.
Tenekede Tavuk: Uzun süre tenekede pişirilen tavuk, akşam yemeklerinde tercih edilen farklı bir lezzet.
Cizleme: Maya ve şekerli hamurla yapılan krep, kahvaltılarda veya öğünlerde yenir.
Kabuklu Fasulye: Kurutulmuş fasulye ile yapılan bu yemek, dört mevsim tüketilebilir ve öğle yemekleri için uygundur.
Çöpele: Patates, sarımsaklı yoğurt ve tereyağlı sosla yapılan yemek, genellikle hızlı akşam yemekleri için tercih edilir.
Pirinçli Börek: Kavrulmuş kuşbaşı et ve pirinçle hazırlanan bu börek, akşam yemeklerinde ara sıcak olarak yenir.
Gartlaç: Kavrulmuş mısırla yapılan hamur işi, bayramlarda veya misafirlikte tercih edilir
Cevizli Kömeç: Ceviz ve çörek otu ile yapılan hamur işi, kahvaltılarda veya günün her saatinde yenebilir.
Sütlü Armut: Tencerede haşlanan armutlar, manda sütüyle servis edilen hafif bir tatlıdır.
Kabaklı Börek: Balkabağı ile yapılan tatlı börek, şerbetli ve üzeri pudra şekeriyle servis edilir.
Cevizli Dolma: Bulgurlu iç harcıyla yapılan dolma, meze veya ana öğün olarak tercih edilir.
Beyaz Baklava: İncecik yufkalar içinde ceviz bulunan, hafif ve ilginç bir tatlıdır.
Ekonomi ve Geçim Kaynakları
Zonguldak'ın ekonomisi, madencilik ve sanayiye dayanır. Ormancılık, hayvancılık ve tarım da önemli sektörlerdir. Zonguldak, Türkiye'nin en zengin kömür yataklarına sahip olup, demir-çelik fabrikaları ve yan sanayi bu yataklara dayalı olarak gelişmiştir. İl, sanayi ve madencilik işçileriyle tanınır.
Tarım: Zonguldak'ta tarım, ormancılık, avcılık ve hayvancılık gibi faaliyetlerde faal nüfusun yarısı çalışır. Tarım alanı azdır ve buğday, arpa, yulaf, mısır gibi temel ürünler yetiştirilir. Ayrıca sebze ve meyve üretimi de önemli olup, karalahana, hıyar, ıspanak, armut, fındık gibi ürünler öne çıkar. Tarımda modern araçlar kullanılır.
Hayvancılık: Zonguldak'ta hayvancılık gelişmiştir, özellikle Jersey ırkı inekler ve sığır beslenir. Ayrıca koyun, keçi, tavukçuluk ve arıcılık da yapılır. Çayır ve mer’a az olsa da besi hayvancılığı yaygındır.
Balıkçılık: Zonguldak ve Bartın kıyıları hamsi gibi balık türlerinin avlandığı yerlerdir. Ereğli ve Amasra'da balıkçı barınakları bulunur.
Madenler: Zonguldak, Türkiye’nin en zengin kömür yataklarına sahiptir. Bu kömürlerin rezervi 14 milyar ton civarındadır. Ereğli, Zonguldak, Kilimli ve Kozlu arasında büyük kömür damarları bulunur. Zonguldak'ta ayrıca demir, manganez, alüminyum ve kil gibi madenler de çıkarılır.
Enerji: Zonguldak'ta Çatalağzı Termik Santrali, kömürle çalışarak elektrik üretir ve Marmara Bölgesi’ne gönderilir.
Sanayi: Zonguldak, sanayi açısından İstanbul, Kocaeli ve İzmir’in ardından gelir. Demir-çelik fabrikaları ve sanayi tesisleri ilin ekonomisinin temelini oluşturur. Ereğli Demir-Çelik ve Karabük Demir-Çelik, ilin en önemli sanayi kuruluşlarındandır. Ayrıca kâğıt, mobilya ve gıda fabrikaları da bulunur.
Zonguldak, Karadeniz’in endüstriyel geçmişi ile doğasının mükemmel uyumunu sergileyen bir şehirdir. Harmankaya Şelalesi, Sofular Mağarası, Fetih Çınarları ve Gazi Alemdar Müzesi gibi yerler, tarihi ve doğal zenginliklerini keşfetmek isteyenlere benzersiz fırsatlar sunar. Hem tarihi hem de doğal güzellikleri ile Zonguldak, her yönüyle keşfedilmeye değer bir şehirdir.
Mihrimah E-Ticaret ve Turizm Şirketi, Türkiye ve dünya çapında her türlü turistik turu sağlayarak, sizleri unutulmaz bir seyahat deneyimi yaşamaya davet etmektedir. Zonguldak’ın tarihi ve doğal güzelliklerini keşfetmek, bu şehri en iyi şekilde deneyimlemek için Mihrimah E-Ticaret ve Turizm Şirketi ile seyahatinizi planlayın. Mihrimah, tüm Türkiye’de anlaşmalı olduğu otellerde size konaklama hizmeti sunarak, konforlu bir tatil geçirmenizi ve keyif almanızı sağlar. Zonguldak’ın eşsiz güzelliklerini keşfetmeye hazır olun, Mihrimah ile seyahatiniz bir ömre değer olacak!