Tunceli: Doğanın ve Tarihin İç İçe Geçtiği Şehir
Tunceli, Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan, zengin doğası ve kültürel çeşitliliği ile dikkat çeken bir şehirdir. 2023 yılı itibarıyla 86.527 nüfusa sahip olan Tunceli, 7583 km² yüzölçümüyle doğayla baş başa bir ortam sunar. Munzur Dağları’nın eteklerinde, Munzur Çayı’nın bereketli vadisinde konumlanan bu şehir, eşsiz doğal güzellikleri ve mistik havasıyla ziyaretçilerini büyülemektedir.
Tarihî Derinlik
Tunceli ve çevresine ilk yerleşimler Kalkolitik Çağ’a (MÖ 5500-3500) dayanmaktadır. Bölgenin yazılı tarihi, MÖ 2200’lerde Subarrular ile başlar. Sırasıyla Hititler, Urartular, Medler, Persler ve Makedonyalıların egemenliği altına girmiştir. Büyük İskender'in fetihlerinden sonra bölge, MÖ 17 yılında Roma topraklarına katılmıştır.
Roma İmparatorluğu’nun ikiye ayrılmasının ardından Doğu Roma (Bizans) sınırlarında kalan Tunceli, MS 639’da Araplar tarafından fethedilmiştir. Bölge, Bizans ve Araplar arasında sürekli el değiştirmiş, 1071 Malazgirt Zaferi'nden sonra Türklerin egemenliğine geçmiştir. 1228’de Anadolu Selçuklularının hakimiyeti altına giren yöre, Kösedağ Savaşı’ndan sonra Moğolların, ardından Mengücekler ve Akkoyunluların kontrolünde kalmıştır.
1473 Otlukbeli Savaşı ile Osmanlı yönetimine geçen Tunceli, kısa bir süre Safeviler tarafından alınsa da 1514 Çaldıran Savaşı ile tekrar Osmanlı topraklarına katılmıştır.
Osmanlı döneminde 1847’de “Dersim Livası” adıyla Erzurum’a bağlı bir sancak yapılmış, 1879’da il statüsü kazanmıştır. 1892’de tekrar sancak olarak Elazığ’a bağlanmıştır. Eski isimleri Mamiki, Mamekiye ve Kalan olarak bilinirken, Farsça “Gümüş Kapı” anlamına gelen Dersim ismiyle de anılmıştır.
Gezilecek Yerler ve Tarihi Mekanlar
Pertek Kalesi
Murat Irmağı kenarında bir tepede savunma amacıyla inşa edilen Pertek Kalesi, Keban Barajı’nın yapımıyla ada görünümüne kavuşmuştur. İç içe iki surdan oluşan kaleden günümüze bazı kalıntılar ve mavi çiniler ulaşmıştır. Osmanlı döneminde onarılan bu tarihi kaleyi ziyaret edebilirsiniz.
Munzur Vadisi Milli Parkı
Türkiye’nin en büyük milli parklarından biri olan Munzur Vadisi, 42 bin hektarlık alanıyla akarsuları, gözeleri, endemik bitkileri ve özgün hayvan türleriyle dikkat çeker. Serin sularında ferahlayabilir, doğanın tadını çıkarabilirsiniz.
Yelmaniye Camii
Timur döneminde medrese olarak yapılan ve sonradan camiye çevrilen Yelmaniye Camii, Selçuklu ve Osmanlı mimarisinin geçiş özelliklerini taşır. “Medrese Camii” olarak da bilinen bu yapıyı görmenizi öneririz.
İn Delikleri
Tahar Çayı Vadisi’ndeki kayalara oyulmuş, üç kat halinde sıralanan 20 odayı içerir. Geniş pencereleri, koridorları ve su yolları ile dikkat çeken bu antik yapılar gizemini korumaktadır.
Sağman Cami
1555’te inşa edilen cami, renkli taş işçiliği ve oyma süslemeleriyle dikkat çeker. Taş yapı üzerindeki kubbesi ve estetik detaylarıyla yaklaşık 500 yıllık bir geçmişe sahiptir.
Tunceli Müzesi
Arkeolojik ve etnografik eserleri sergileyen müze, geçmişten günümüze Tunceli’nin tarihine ışık tutar. Geleneksel el sanatları, takılar ve giyim eşyalarını görmek için müzeyi ziyaret edebilirsiniz.
Munzur Dağları
Türkiye’nin en zengin bitki çeşitliliğine sahip bölgelerinden biri olan Munzur Dağları, endemik bitkileri ve el değmemiş doğasıyla öne çıkar. Torosların uzantısı olan bu dağlar, yürüyüş ve doğa keşfi için ideal bir rota sunar.
Mercan Deresi
Munzur Milli Parkı içinde yer alan Mercan Deresi, kamp ve doğa yürüyüşü tutkunlarının gözde mekanlarından biridir. Yaz aylarında buzul gölleriyle ziyaretçilere görsel bir şölen sunar.
Tahar Köprüsü
1807 yılında inşa edilen ve 1902’de onarılan köprü, Tahar Çayı üzerinde yer alır. Tarihi yapısı ve çevresindeki doğal güzelliklerle dikkat çeken köprü, Tunceli’nin kültürel miraslarından biridir.
Ovacık
Tunceli’nin yemyeşil doğasını gözler önüne seren Ovacık, Munzur Vadisi Milli Parkı, Munzur Gölleri ve Mercan Vadisi gibi doğa harikalarına ev sahipliği yapar. Trekking, kamp ve kış aylarında kayak aktiviteleri için idealdir.
Munzur Gözeleri
Ovacık yolu üzerinde bulunan Munzur Gözeleri, büyüklü küçüklü 40 göze ve şelaleleriyle etkileyicidir. Piknik alanı olarak da kullanılan bu bölge, ziyaretçiler için doğayla iç içe keyifli bir ortam sunar.
Rabat Vadisi
Dağları, şelaleleri ve tarihi köprüleriyle bilinen Rabat Vadisi, geniş flora çeşitliliğiyle doğaseverler için cazip bir noktadır. Özellikle dağcılık ve doğa yürüyüşleri için popülerdir.
Kutu Deresi
Erzincan yolu üzerinde bulunan Kutu Deresi, Pülümür Çayı’nda yüzme imkanı sunar. Ayrıca bölgedeki restoranlarda yöresel lezzetleri deneyimleyebilirsiniz.
Arap Kızı Dağı
Bağırpaşa Dağı eteklerindeki Arap Kızı Dağı, gün batımında oluşan silüetiyle turistlerin ilgisini çeker. Dağın efsanevi hikayesi bölgeye ayrı bir cazibe katar.
Bağın Kaplıcası
Peri Suyu kenarındaki kaplıcanın şifalı suları romatizma gibi hastalıklara iyi gelir. Doğal manzarası ve konaklama imkanıyla ziyaretçilere keyifli bir deneyim sunar.
Ergen Kilisesi
1200-1300 yıllarında inşa edildiği tahmin edilen bu kilise, Tunceli’nin en eski yapılarındandır. Define avcılarının zarar verdiği yapı, tarihi dokusuyla dikkat çekiyor.
Elti Hatun Türbesi
14. yüzyıl Akkoyunlu dönemine ait olan türbe, kümbet şeklinde tasarlanmış ve tarihi bir mezar kompleksini içerir. Uzun Hasan’ın ailesine ait mezarları barındırdığı rivayet edilir.
Kırk Merdiven Şelalesi
Her mevsim ayrı güzellikler sunan bu şelale, dar bir vadide yer alır ve ziyaretçilerine huzur dolu bir ortam sağlar. Kartpostal güzelliğindeki manzarasıyla mutlaka görülmesi gereken bir doğa harikasıdır.
Gastronomi
Dövme Çorbası: Taze buğdayla yapılan ve yağda kızdırılmış biberle servis edilen yöresel bir çorba.
12 İmam Çorbası: Muharrem ayında yapılan, nohut, kuru fasulye, ceviz gibi birçok malzeme içeren özel bir çorba.
Babuko: Fırınlanmış hamurun sarımsaklı yoğurt ve tereyağı ile servis edildiği pratik bir lezzet.
Şir: Nar gibi kızaran hamurların tereyağı ve yoğurtla sunulduğu geleneksel bir yemek.
Dersim Kömbesi: Kıtır dış yüzeyi ve yumuşak iç dokusuyla geleneksel bir hamur işi.
Bişi: Tulum peyniri veya çökelekle yapılan, kahvaltıların vazgeçilmezi olan hamur işi.
Haşıl: Bulgur, süzme yoğurt ve tereyağı ile hazırlanan sade ve lezzetli bir yemek.
Mumbar Dolması: Baharatlarla doldurulmuş koyun bağırsağı, uzun pişirme süresiyle öne çıkar.
Dövme Pilavı: Tereyağlı olarak servis edilen doyurucu bir pilav çeşidi.
Gulik Kavurması: Nisan-Mayıs aylarında toplanan gulik otuyla yapılan bir yemek.
Mantar Yemeği: Tunceli’nin dağlarından toplanan taze mantarlarla hazırlanan etli bir yemek.
Dut Tatlısı: Kara dut ile hazırlanan hafif ve lezzetli bir tatlı.
Halbur Hurması: Un, yoğurt ve yumurtayla hazırlanan basit ama nefis bir tatlı.
Pekmez Helvası: Üzüm pekmeziyle tatlandırılan özel bir helva.
Kabak Tatlısı: Cevizle süslenen, şekerle dinlendirilerek yapılan klasik bir tatlı.
Ekonomi ve Geçim Kaynakları
Tunceli ekonomisi ağırlıklı olarak tarım ve hayvancılığa dayanır. Nüfusun %80’i bu sektörlerde çalışmaktadır.
Tarım: İlde buğday, arpa, şeker pancarı, fasulye ve soğan gibi ürünler yetişir. Güneydeki vadilerde sebze ve meyve üretimi yapılır. Başlıca meyveler ceviz, dut ve bademdir. Ancak tarıma elverişli arazi sınırlıdır ve bir kısmı Keban Barajı altında kalmıştır.
Hayvancılık: Hayvancılık, halkın temel geçim kaynağıdır. Meralarda sığır, koyun ve kıl keçisi yetiştirilir. Arıcılık da oldukça yaygındır.
Madencilik: Tunceli, bakır, kurşun, manganez ve krom gibi madenler bakımından zengin olmasına rağmen ulaşım zorlukları nedeniyle sadece tuz üretimi öne çıkar. Ağa, Göreli ve Hıvır tuzlalarından yıllık 600 ton tuz elde edilir. Ayrıca Pülümür ve Ovacık’ta krom ve kömür madenleri işletilmektedir.
Sanayi: Sanayi, ilin coğrafi ve iklim şartları nedeniyle az gelişmiştir. Yem, süt ve iplik fabrikaları gibi küçük ölçekli tesisler bulunmaktadır. İl genelinde 150 sanayi işyeri ve 500 ticari kuruluş faaliyet göstermektedir.
Tunceli, eşsiz doğası, zengin tarihi ve kültürel çeşitliliğiyle Türkiye’nin nadir keşfedilen güzelliklerinden biridir. Munzur Dağları, Pertek Kalesi ve Munzur Gözeleri gibi yerler, ziyaretçilerine huzur ve dinginlik sunarken, şehrin mutfağı yerel tatları keşfetmek isteyenlere hitap eder. Doğa tutkunları, tarih meraklıları ve kültürel deneyimler arayanlar için Tunceli, mutlaka görülmesi gereken bir destinasyondur.
Mihrimah E-Ticaret ve Turizm Şirketi, Türkiye ve dünya çapında her türlü turistik turu sağlayarak, sizleri unutulmaz bir seyahat deneyimi yaşamaya davet etmektedir. Tunceli’nin tarihi ve doğal güzelliklerini keşfetmek, bu şehri en iyi şekilde deneyimlemek için Mihrimah E-Ticaret ve Turizm Şirketi ile seyahatinizi planlayın. Mihrimah, tüm Türkiye’de anlaşmalı olduğu otellerde size konaklama hizmeti sunarak, konforlu bir tatil geçirmenizi ve keyif almanızı sağlar. Tunceli’nin eşsiz güzelliklerini keşfetmeye hazır olun, Mihrimah ile seyahatiniz bir ömre değer olacak!