Sakarya: Tarih, Doğa ve Sanayinin Buluştuğu Şehir
Marmara Bölgesi’nin doğusunda yer alan Sakarya, İstanbul ile Ankara arasında stratejik bir konumda bulunur. 2023 yılı itibarıyla 1.098.115 nüfusa sahip olan şehir, 4.823 km² yüzölçümüyle Türkiye’nin önemli sanayi, tarım ve turizm merkezlerinden biridir. Hem doğal güzellikleri hem de tarihî mirasıyla dikkat çeken Sakarya, son yıllarda hızla gelişen bir şehir olmuştur.
Tarihî Derinlik
İklimi, verimli toprakları, ormanları, akarsuları, gölleri ve önemli göç yolları üzerinde bulunması nedeniyle tarih boyunca önemli bir yerleşim merkezi olan Sakarya'nın ilk yazılı tarihi M.Ö. XII. yüzyıla kadar uzanır.
Bölgenin ilk yerleşik kavmi Frigler olup, daha sonra sırasıyla Bithynialılar, Kimmerler, Lidyalılar, Persler, Romalılar ve Bizanslılar bu topraklarda hüküm sürmüştür. Bizans dönemine ait en ünlü eser, 560 yılında Sakarya Nehri üzerinde inşa edilen Justinianos Köprüsü’dür.
Selçukluların Anadolu'ya girmesinin ardından toprak kaygısı yaşayan Bizanslılar, Sakarya Nehri boyunca birçok hudut muhafaza kalesi inşa etmişlerdir. Günümüzde harabe halde olan bu kalelerden en önemlileri Seyifler ve Mekece kaleleridir.
1071 Malazgirt Zaferi'nin ardından, Anadolu'nun kapıları Türklere açılmıştır. Selçuklu Sultanı Alparslan’ın komutanlarından Artuk Bey'in İzmit yakınlarında Bizanslıları bozguna uğratmasının ardından, bölge Selçuklu yönetimine girmiştir.
Selçukluların zayıflamasıyla kısa bir süre İlhanlıların elinde kalan bölge, 1291 yılında Osmangazi'nin boy beylerinden Konur Alp tarafından fethedilerek Osmanlı topraklarına katılmıştır. 1313-1337 yılları arasında Osmanlı, Mekece, Pamukova, Geyve, Mudanya, Akyazı, Mudurnu, Düzce, Sapanca, Kandıra, Bursa, İznik, Gemlik ve İzmit'i fethederek bölgeyi tamamen Osmanlı idaresine almıştır.
Adapazarı, 1563'te köy, 1646'da Bolu'ya bağlı bir nahiye, 1658'de tekrar köy, 1692'de kaza, 1701'de Sapanca'ya bağlı bir köy, 1742'de nahiye ve 1837'de İzmit Sancağı'na bağlı bir kaza olmuştur. 1852'de Kocaeli Mutasarrıflığı'na bağlı olan Adapazarı, 22 Haziran 1954’te 6419 sayılı kanunla il olmuş ve “Sakarya” adını almıştır.
26 Mart 1921’de Yunan işgaline uğrayan bölge, 21 Haziran 1921 tarihinde düşman işgalinden kurtarılmıştır. Her yıl 21 Haziran, ilin düşman işgalinden kurtuluşunun yıl dönümü olarak törenlerle kutlanmaktadır.
Kurtuluş Savaşı'nda önemli bir rol oynayan Adapazarı, Kuva-i Milliye kahramanlarından Ali Fuat CEBESOY, Sırrı BEY, Hasan Cavit Bey, Koçzade Mahmut Bey, Yüzbaşı Abdurrahman Bey ve Kaymakam Tahir Bey gibi birçok isme yardım ve destek vererek Milli Mücadele'nin şerefli sayfalarında yer almıştır.
Gezilecek Yerler ve Tarihi Mekanlar
Sapanca Gölü
Sakarya'nın en popüler turistik alanlarından biri olan Sapanca Gölü, Türkiye'nin en güzel göllerinden biri olarak bilinir. Göl, hem yerli hem de yabancı turistler tarafından yoğun ilgi görmektedir. Hem yaz hem de kış aylarında ziyaretçi çeken bu eşsiz manzaraya sahip gölde, balık tutma, fotoğraf çekme ve kamp yapma gibi etkinlikler yapılabilir. Sapanca Gölü, Sakarya merkezinin sadece 20 km dışında yer alıyor ve bungalov evleriyle ünlüdür, bölgeye konaklamak isteyenlere bungalov deneyimi sunmaktadır.
Acarlar Longozu
Türkiye’nin en büyük longoz ormanı olan Acarlar Longozu, 1500 metrekarelik geniş bir alanı kaplar. Bahar aylarında özellikle yoğun ilgi gören bu doğa harikası, nilüferlerle dolu görsel zenginlik sunar ve kuş gözlem için ideal bir noktadır. Ayrıca Acarlar Longozu, birinci dereceden doğal sit alanıdır. Şehir merkezinden toplu taşıma veya özel araçla ulaşılabilir. Bölgede yeme içme imkanları da mevcuttur.
Doğançay Şelalesi
Sapanca’da yer alan ve deniz seviyesinden 600 metre yükseklikte bulunan Doğançay Şelalesi, doğa ile iç içe bir deneyim sunar. Ziyaretçilere huzurlu bir atmosfer sunan bu şelaleye, şehir merkezinden 25 km mesafede bulunan asfalt yol üzerinden ulaşabilirsiniz. Ancak son 2 kilometreyi toprak yoldan yürüyerek geçmeniz gerekir.
İnönü Yaylası
İnönü Yaylası, doğa severler için mükemmel bir kaçış noktasıdır. Yıl boyu büyüleyici manzaralar sunan bu yayla, fotoğrafçılar için popüler bir yerdir. Piknik alanları ve yayla şenlikleriyle sosyal etkinlikler de düzenlenir. Yöresel ürünlerin satıldığı etkinliklerde eğlenceli bir deneyim yaşayabilirsiniz.
Acelle Yaylası
Akyazı ilçesinde yer alan Acelle Yaylası, 1200 metre yüksekliktedir. Çevresinde geniş yapraklı ve iğne yapraklı ağaçlar yer alırken, doğal göl de benzersiz bir manzara sunar. Yaz ve kış aylarında ziyaretçilerini kabul eden bu yaylada, temmuz ayının üçüncü haftasında geleneksel şenlikler düzenlenmektedir.
Justinianus Köprüsü (Beşköprü)
Roma döneminde inşa edilen Justinianus Köprüsü, 365 metre uzunluğunda ve 12 kemere sahiptir. Özellikle gün batımında mükemmel manzaralar sunan bu tarihi köprü, Sakarya'nın önemli yapılarından biridir.
Kuzuluk Kaplıcaları
80 derece sıcaklığa sahip suyu ile sağlık turizmi açısından büyük öneme sahip olan Kuzuluk Kaplıcaları, Akyazı ilçesinde bulunur. Cilt hastalıklarından romatizmaya kadar pek çok rahatsızlık için şifa kaynağı olan bu kaplıcalar, kış aylarında en yoğun ziyaretçi akınına uğrar.
Sakarya Müzesi (Atatürk Evi)
Sakarya’nın kültürel mirasını tanımak isteyenlerin mutlaka ziyaret etmesi gereken Sakarya Müzesi, 1910-1915 yılları arasında inşa edilmiştir. İçinde Atatürk’e dair çeşitli koleksiyonlar ve Sakarya tarihini anlatan eserler barındıran müze, aynı zamanda bir mimari zenginliğe sahiptir.
Harkköy Kanyonu
Tuzla köyünden başlayıp ormanlarla kaplı bir alanda uzanan Harkköy Kanyonu, doğal güzellikler arayanlar için ideal bir yerdir. 40 metre yüksekliğinde bir şelale ve mağaralarla zenginleşen bu kanyon, özellikle bahar aylarında yoğun ziyaretçi çeker.
Harmantepe Kalesi
Sakarya'nın tarihi yapılarından biri olan Harmantepe Kalesi, küçük bir tepeciğin üzerinde yer alır. Yağmurlu havalarda ulaşım zor olsa da, kale, doğu sınırını korumak için inşa edilmiş önemli bir yapıdır. Ziyaretçilere muazzam manzaralar sunmaktadır.
Poyrazlar Gölü
Poyrazlar Gölü, Sakarya Nehri kenarında yer alır ve çevresindeki sazlıklar ve ormanlar ile eşsiz manzaralar sunar. Orman Bölge Müdürlüğü tarafından düzenlenen mesire alanı, kuş gözlemcileri ve doğa severler için ideal bir yerdir.
II. Bayezid Köprüsü
Sakarya Nehri üzerindeki II. Bayezid Köprüsü, büyük kesme taşlardan inşa edilmiştir. Tasarımıyla dikkat çeker ve Osmanlı mimarisini keşfetmek isteyenler için önemli bir yapıdır.
Uzun Çarşı
Osmanlı dönemine ait en eski yapılarından biri olan Uzun Çarşı, Sakarya’nın ana ticaret merkezi olmasının yanı sıra, yöresel yemekler ve geleneksel el sanatları satan dükkanlarıyla ziyaretçilerini çeker.
Seyifler Kalesi
Bizans döneminden kalma Seyifler Kalesi, batı ve kuzeyde yarım daire şeklinde iki burca sahiptir. Mimari açıdan ilgi çeken bu kale, özellikle fotoğrafçılar için harika bir mekandır.
Karagöl Yaylası
Sakarya'nın en turistik yaylası olan Karagöl Yaylası, 567 hektarlık bir alanda yer alır. Kayın, meşe, çam ve köknar ağaçlarıyla çevrili bu yayla, kampçılar için popüler bir noktadır.
Maden Deresi
Maden Deresi, doğayla iç içe huzurlu bir gün geçirmek için ideal bir lokasyondur. Çam Dağı'ndan doğan bu dere, orman zenginliği ve doğal güzellikleriyle dikkat çeker.
Orman Park
Şehir merkezine yakın olan Orman Park, 18 dönümlük alan üzerinde kuruludur ve binlerce ağaç ile doğal bir atmosfer sunar. Çocuklar için oyun alanları ve çeşitli etkinliklerin yapıldığı park, huzurlu bir atmosfer sunar.
Paşalar Kalesi
Bizans dönemine ait olan Paşalar Kalesi, 1314’te Osmanlı tarafından fethedilmiştir. Geç Roma dönemine ait mimarisiyle dikkat çeker ve bölgenin tarihini keşfetmek isteyenler için önemli bir noktadır.
Gastronomi
Islama Köftesi: Sakarya’ya özgü bu köfte, kömür ateşinde pişirilip, kemik sulu ekmek ve közlenmiş sebzelerle servis edilir. Yöredeki etlerle yapılan köfte oldukça besleyicidir.
Pekmezli Ayva Dolması: 3.yüzyıldan gelen bu tat, meyve ve etin uyumunu gösterir. Kuzu kıyması, pirinç ve ayva püresiyle hazırlanan dolma, fırınlanıp pekmezle tatlandırılır.
Balkabaklı Ekmek: Sakarya’nın ünlü ekmeği, balkabağıyla yapılan ve uzun süre bayatlamayan bir lezzettir.
Pırasalı Börek: İncecik hamurla yapılan bu börek, pırasa harcıyla lezzetlendirilir. Çay ya da ayran ile servis edilir.
Çerkez Tavuğu: Sakarya’daki Çerkez nüfusundan gelen bu yemek, tavuk, ceviz, acuka ve baharatlarla hazırlanır ve özel günlerde tercih edilir.
Adapazarı Usulü Kuzu But: Kuzu eti, domates salçası ve baharatlarla pişirilir. Yöre halkı ve turistler tarafından rağbet görür.
Balkabaklı Gözleme: Balkabağı, havuç, soğan ve peynirle yapılan bu gözleme, özellikle kahvaltılarda tercih edilir.
Dartılı Keşkek: Sakarya’ya özgü bu keşkek, sütle yapılan dartı ile farklı bir tat sunar.
Kaşnuka: Pırasa ve mısır unu ile yapılan, kahvaltıda ya da akşam yemeklerinde tüketilen besleyici bir lezzettir.
Tavuklu Cizleme: İncecik yufkada tavuk, soğan ve baharatlar kullanılarak yapılan bu yemek, fırınlanıp sıcak servis edilir.
Lahanalı Tarhana Çorbası: Vitamin kaynağı olan bu çorba, tarhana ve lahana ile hazırlanır ve genellikle kış aylarında tüketilir.
Dımbıl Çorbası: Mayasız hamurla yapılan ve kolayca hazırlanan bu çorba, kırmızı salçalı lezzetiyle doyurucu bir alternatiftir.
Gürcü Sarması: Patates, ceviz ve bulgurla yapılan bu sarma, yoğurtla servis edilir ve akşam yemeklerinde tüketilir.
Cevizli Lokum: Çay yanında tercih edilen bu tatlı, fındık, ceviz ve peynirle yapılan sağlıklı ve lezzetli bir börektir.
Kabak Tatlısı: Sakarya usulü kabak tatlısı, tatlı ve hafif yapısıyla öne çıkar.
Köpük Helvası: Sakarya’nın Taraklı ilçesinde yapılan bu tatlı, yumurta, şeker ve çöğen kökü ile hazırlanır, genellikle kışın tüketilir.
İncir Uyuşturması: Süt, şeker ve incirle yapılan bu hafif tatlı, soğuk servis edilir ve üzerine ceviz eklenir.
Abhaz Pastası: Mısır unu ve Abhaz peyniriyle yapılan bu yemek, çatal kullanılmadan elle yenir ve kahvaltılarda tercih edilir.
Ekonomi ve Geçim Kaynakları
Sakarya'nın ekonomisi, büyük ölçüde tarım ve sanayiye dayanır. Faal nüfusun %65’i tarımda, %15’i sanayide çalışır. Türkiye’nin hızla gelişen illerindendir.
Tarım: Sakarya, verimli topraklarıyla birçok tarım ürününün yetiştiği bir bölgedir. Başlıca ürünler buğday, arpa, mısır, fasulye, şekerpancarı, ayçiçeği, patates, soğan ve tütün gibi ürünlerdir. Ayrıca sebze ve meyve üretimi de fazladır. Sebzelerde İstanbul'un ihtiyacının büyük kısmı karşılanır. Meyveler arasında elma, armut, kiraz, şeftali, ceviz, fındık, kestane ve üzüm öne çıkar. Sapanca’da meyvecilik, Geyve’de ise bağcılık gelişmiştir. Sakarya, Türkiye tarımında önemli bir yer tutar.
Hayvancılık: Sakarya’da hayvancılık da yaygındır, özellikle sığır sayısı artmıştır. İpekböcekçiliği, Akyazı, Geyve ve Kayalar'da önemli bir gelir kaynağıdır. Ayrıca, tatlı su balıkları ve kerevit de avlanır.
Madenler: Sakarya'da demir, mermer, bakır, manganez, asbest, talk ve kil yatakları bulunmaktadır. En önemli madenler demir ve mermerdir. Demir yatakları Karasu ilçesinde yer alırken, mermer yatakları Akyazı, Sapanca ve merkez ilçelerinde yoğundur.
Sanayi: 19. yüzyıl sonlarında demiryolunun yapılmasıyla sanayi gelişmeye başlamıştır. 1950’lerden sonra vagon, şeker ve diğer fabrikalarla sanayileşme hızlanmıştır. Bugün Sakarya’da tarım, kereste ve imalat sanayileri öne çıkar. Şeker, vagon, otomobil parçaları, mermer, gıda ve kimyasal maddeler gibi sanayi ürünleri üretilmektedir.
Sakarya, doğa ile iç içe bir yaşam arayanlar, tarihî ve kültürel zenginlikleri keşfetmek isteyenler için harika bir destinasyondur. Hem sanayisi hem de doğal güzellikleri ile gelişmiş bir şehir olan Sakarya, ziyaretçilerine huzurlu bir atmosfer sunar.
Mihrimah E-Ticaret ve Turizm Şirketi, Türkiye ve dünya çapında her türlü turistik turu sağlayarak, sizleri unutulmaz bir seyahat deneyimi yaşamaya davet etmektedir. Sakarya’nın tarihi ve doğal güzelliklerini keşfetmek, bu şehri en iyi şekilde deneyimlemek için Mihrimah E-Ticaret ve Turizm Şirketi ile seyahatinizi planlayın. Mihrimah, tüm Türkiye’de anlaşmalı olduğu otellerde size konaklama hizmeti sunarak, konforlu bir tatil geçirmenizi ve keyif almanızı sağlar. Sakarya’nın eşsiz güzelliklerini keşfetmeye hazır olun, Mihrimah ile seyahatiniz bir ömre değer olacak!