Nevşehir: Peri Bacalarının Efsanevi Şehri
Orta Anadolu Bölgesi’nde yer alan Nevşehir, tarihî zenginlikleri, eşsiz doğal güzellikleri ve turistik cazibesiyle Türkiye’nin önemli illerinden biridir. 2023 yılı itibarıyla 304.962 nüfusa sahip olan Nevşehir, 8 ilçesi ve 5.486 km² yüzölçümüyle hem tarım hem de turizm açısından oldukça önemli bir merkezdir. Özellikle Kapadokya bölgesinin kalbi olan Nevşehir, tarihî dokusu ve benzersiz manzaraları ile her yıl yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmektedir.
Tarihî Derinlik
Nevşehir'in tarihi, M.Ö. 7000 yıllarına kadar uzanır. Kapadokya Bölgesi'nin merkezinde yer alan il, Farsça "Güzel Atlar Ülkesi" anlamına gelen Katpatuka ismiyle bilinir. Bölge sırasıyla Hititler, Frigler, Asurlar, Persler, Romalılar, Selçuklular ve Osmanlılar tarafından egemenlik altına alınmıştır.
M.S. 3. yüzyıldan itibaren Kapadokya, Hristiyanlık için önemli bir merkez haline gelmiştir. 11. ve 12. yüzyıllarda Selçuklular tarafından yönetilmiştir. 1071 Malazgirt Zaferi'nden sonra Türk köylerinin kurulmasıyla şehir, "Muşkara" adını almıştır.
Nevşehir, 1725 yılında adını almış ve Nevşehirli Sadrazam Damat İbrahim Paşa döneminde büyük bir bayındırlık hareketi başlatılmıştır. Bu dönemde imaretler, camiler, medreseler ve çeşmeler yapılmıştır. Nevşehir, 20 Temmuz 1954 tarihinde 6429 Sayılı Kanun ile il statüsüne kavuşmuştur.
Gezilecek Yerler ve Tarihi Mekanlar
Kapadokya
Kapadokya, 200'e yakın yer altı şehrine sahip olup, sadece Nevşehir'de değil, Niğde, Kayseri, Aksaray ve Kırşehir illerine de yayılmaktadır. 60 milyon yıl önce Erciyes, Hasandağı ve Göllüdağ’ın lavlarıyla oluşan yumuşak tabakalar, zamanla yağmur ve rüzgarın etkisiyle şekil alarak bölgenin benzersiz manzarasını yaratmıştır.
Kapadokya, Peribacaları ve tarihi yapılarıyla ünlüdür. Yıl boyu yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çeker. Nevşehir ve Ürgüp otobüs terminallerinden Kapadokya'ya ulaşım mümkündür. İşte Kapadokya’da gezilip görülmesi gereken yerler:
Devrent Vadisi: Hayal Vadisi olarak bilinen bu alanda peri bacaları farklı şekillerde bulunur. Yürüyüş, at safari ve trekking yapılabilir.
Ortahisar Kalesi: Bölgenin en büyük peri bacasına sahip bu kale, panoramik manzaralar sunar. Ürgüp ve Göreme'den ulaşım sağlanabilir.
Saç Müzesi: Avanos'ta, 16.000'den fazla kadın saçı örneğiyle dikkat çeker. Kadınlar, müzeye saç tutamları bırakır.
Kaymaklı Yeraltı Şehri: 5000 kişinin yaşayabileceği büyüklükteki bu yeraltı şehri, 8 katlıdır ve derinliklerinde ilginç yapılar bulunur.
Göreme Açık Hava Müzesi: UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alır ve 4. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar birçok kilise ve manastır barındırır.
Paşabağı (Rahipler Vadisi): Eşsiz peri bacalarıyla ünlüdür ve bölgedeki en huzurlu yerlerden biridir.
Üç Güzeller: Ürgüp yakınlarında bulunan peri bacaları, bir efsaneye dayanan ilginç bir hikaye barındırır.
Güvercinlik Vadisi: Kayalara oyulmuş güvercin yuvalarıyla ünlüdür. Doğayla iç içe yürüyüş yapabileceğiniz güzel bir yerdir.
Güray Müze: Avanos'ta bulunan bu çağdaş müze, yerin 20 metre altında inşa edilmiştir ve antik eserler ile modern sanat koleksiyonları sunar.
Çavuşin Eski Camii: 13. yüzyılda kilise olarak inşa edilen bu cami, Selçuklu izleri taşır.
Güllüdere Vadisi: Gün ışığıyla kırmızı gül rengine dönüşen kayalarıyla dikkat çeker, özellikle gün batımında manzara harikadır.
Kızılçukur Vadisi: Kızıl renkli kayalar ve peri bacalarına ev sahipliği yapar, yürüyüş için güzel bir alandır.
Vaftizci Yahya Kilisesi: Çavuşin'de bulunan bu kilise, bölgenin en eski yapılarındandır.
Aşk Vadisi: Üzüm bağlarının eşlik ettiği yürüyüş yolu boyunca farklı peribacaları yer alır.
Uçhisar Kalesi: Nevşehir merkeze 5 km uzaklıkta olan bu kale, tüm bölgenin manzarasını gözler önüne serer.
Temenni Tepesi: Ürgüp'te, tüm şehir manzarasına hakim bu tepede dinlenebilirsiniz.
Gomeda Vadisi: Rumların yaşamış olduğu bu bölge, peribacalarından daha az izlenen ancak ilginç bir yerdir.
Kapadokya, tarihi ve doğal zenginlikleriyle keşfedilmesi gereken bir bölgedir.
Nevşehir Müzesi
Nevşehir il sınırlarında bulunan bu müze, 358 tescilli yapıyı barındırmasıyla dikkat çeker. Bunlar arasında 2 askeri yapı, 69 dinsel ve kültürel yapı ile 287 sivil mimari yer almaktadır. Nevşehir'in zengin tarihini keşfetmek isteyenler için müze, tüm bir günü ayırmaya değer bir koleksiyona sahip.
Kurşunlu Camii
1726-1727 yıllarında Lale Devri'nin ünlü sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından yaptırılan Kurşunlu Camii, külliye içerisinde medrese, kervansaray, mektep ve hamam gibi yapılarla çevrilidir. 18. yüzyılın ilk yarısında inşa edilen cami, restore edilerek günümüze ulaşmıştır. İbadet saatleri dışında ziyarete açıktır.
Nevşehir Kalesi
Eskili Mahallesi'nde yer alan Nevşehir Kalesi, 1100 yılında ticaret yollarını korumak amacıyla inşa edilmiştir. Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde de kullanılmış olan kale, moloz ve kesme taşlardan yapılmış ve büyük surlarıyla şehri yüksek bir noktadan görme imkanı sunar. Kale, ücretsiz olarak ziyaret edilebilir.
Acıgöl
Nevşehir merkeze 20 km uzaklıkta yer alan Acıgöl, M.S. 3. yüzyılda rahip ve keşişlerin yerleştiği bir bölge olarak bilinir. Bizans, Roma, Asur ve Selçuklu medeniyetlerinin izlerini taşıyan bu yer, Tatlarin Yeraltı Şehri ve tarihi kiliseleri ile dikkat çeker.
Kozaklı
Nevşehir’in 76 km dışında yer alan Kozaklı, kaplıcalarıyla ünlüdür. Bu kaplıcalar, sağlık turizmi açısından önemli bir rol oynamaktadır. Ayrıca, Kozaklı Kaplıcaları'na yakın olan Kaymaklı Yeraltı Şehri, bölgeyi daha da çekici kılmaktadır. Termal otellerde konaklayarak, şifa bulabilirsiniz.
Aziz Basil Şapeli
Göreme Açık Hava Müzesi’nde yer alan Aziz Basil Şapeli, 11. yüzyıldan günümüze kalmış önemli bir yapıdır. Fresklerinde Hz. Meryem ve Hz. İsa gibi dini figürler yer alır. Ziyaretçilere tarihi bir atmosfer sunan şapel, kolay ulaşılabilir konumuyla dikkat çeker.
Ürgüp Kadıkalesi
Ürgüp’ün Temenni Tepesi'ne yakın olan Kadıkalesi, Selçuklu dönemine ait büyük bir yapıdır. Kadınlar ve çocuklar için güvenli bir sığınak olarak inşa edilmiştir. Gizli geçitleri ve tünelleriyle ziyaretçilere farklı bir deneyim sunan kale, ücretsiz olarak gezilebilir.
Temenni Tepesi
Ürgüp’ün merkezine 80 m yükseklikte bulunan Temenni Tepesi, Peri Bacaları ve kaya evlerinin muazzam manzarasına sahiptir. Zirveye ulaşmak için geçilmesi gereken kanallar, bölgeyi daha da etkileyici kılar. Erken veya geç saatlerde giderek daha sakin bir deneyim yaşayabilirsiniz.
Tahta Köprü
Avanos ilçesinde bulunan Tahta Köprü, 1898 yılında Sultan Abdülhamid döneminde inşa edilmiştir. Kızılırmak Nehri’nin üzerinden geçen 180 m uzunluğundaki bu köprü, etrafındaki dinlenme alanları ve yürüyüş yollarıyla keyifli bir ziyaret sunar.
Hacı Bektaş-ı Veli Müzesi
Hacıbektaş ilçesinde yer alan bu müze, 13. yüzyılın önemli İslami düşünürü Hacı Bektaş Veli’ye aittir. Müze, etnografik koleksiyonlar, Osmanlı ve Selçuklu mimarisi örnekleri ile ziyaretçilere tarihi bir deneyim sunmaktadır. Müze girişi ücretsizdir.
Üzengi Vadisi
Ortahisar ve Ürgüp arasında uzanan Üzengi Vadisi, kayalara oyulmuş kiliseler ve güvercinliklerle ünlüdür. Vadide yürüyüş yapabilir, gazlı hava sularından faydalanabilirsiniz. Sağlık turizmi açısından da önemli olan bu bölge, doğayla iç içe bir deneyim sunar.
Yılanlı Kilise
Ihlara Vadisi’nde bulunan Yılanlı Kilise, 9-11. yüzyıllarda inşa edilmiştir. İncil sahnelerinin tasvir edildiği duvar freskleriyle dikkat çeker. Kilise, mimari özellikleri ve estetik değeriyle yabancı turistlerin ilgisini çeker.
Karanlık Kilise
Göreme Açık Hava Müzesi’nde yer alan Karanlık Kilise, 11-12. yüzyıllarda inşa edilmiştir. İçerideki loş ışık ve fresklerle mistik bir atmosfer yaratır. İncil’den önemli sahnelerin yer aldığı bu kilise, bölgenin en etkileyici yapılarından biridir.
Elmalı Kilisesi
M.S. 1050 yılında inşa edilen Elmalı Kilisesi, haç şeklinde tasarlanmış ve 4 sütunu vardır. Göreme Açık Hava Müzesi'nde yer alan bu kilise, tarihi ve estetik değeriyle ziyaretçilerin ilgisini çeker.
Damsa Barajı ve Gölü
Nevşehir’in doğal güzelliklerinden biri olan Damsa Barajı, yeşil ve mavinin buluştuğu muazzam bir manzara sunar. Baraj etrafında yürüyüş yolları, kamp alanları ve fotoğraf çekim alanları bulunur. Aynı zamanda bölgenin içme suyu ihtiyacını karşılamaktadır.
Özkonak Yeraltı Şehri
Avanos ilçesine 14 km uzaklıkta bulunan Özkonak Yeraltı Şehri, Helenistik dönemde inşa edilmiştir. Roma zulmünden kaçan Hristiyan rahiplerin saklandığı bu yer, hava bacaları ve su kuyularıyla dikkat çeker.
Kızılırmak Nehri
Avanos ilçesinde bulunan Kızılırmak Nehri, sandal ve gondol turları ile unutulmaz anlar yaşatır. Çevresinde mesire alanları, kafeler ve restoranlar bulunur. Bölge, yöresel ürünler alabileceğiniz dükkanlar ve hediye seçenekleriyle zengin bir deneyim sunar.
Meskendir Vadisi
Kapadokya'nın sevilen gezi rotalarından biri olan Meskendir Vadisi, 4 kilometrelik yürüyüş parkuru ve zengin bitki örtüsüyle dikkat çeker. ATV ve at turları yaparak vadinin diğer bölgelerine de ulaşabilirsiniz. Vadi, kaya oluşumları ve doğayla iç içe bir deneyim sunar.
Gastronomi
Testi Kebabı: Bu geleneksel yemek, yerel baharatlarla marine edilmiş etin, sebzelerle birlikte özel bir toprak testide pişirilmesiyle hazırlanır. Testi, servis edilmeden önce kırılarak yemeğe eşsiz bir aroma ve sunum katılır. Kapadokya bölgesinin en ikonik yemeklerinden biridir.
Nevşehir Tava: Kuzu veya dana eti, domates, biber ve soğan gibi yerel sebzelerle pişirilir. Genellikle büyük tavalar içinde yapılan bu yemek, yoğun bir lezzet sunar ve bölgenin misafirperverliğini temsil eder.
Kabak Çiçeği Dolması: Kabak çiçekleri, pirinç, soğan ve baharatlarla doldurulup zeytinyağında hafifçe pişirilir. Özellikle yaz aylarında popüler olan bu yemek, hafifliğiyle dikkat çeker ve Nevşehir’in doğasını mutfak sanatına yansıtır.
Mantı: El yapımı hamurlara konan kıyma, yoğurt ve sarımsaklı sos ile servis edilen mantı, özellikle ince hamuru ve lezzetli sosuyla ünlüdür. Nevşehir’in sofralarındaki vazgeçilmez yemeklerden biridir.
Börek: Peynir, ıspanak veya etle yapılan bu börekler, Nevşehir’in börek çeşitliliğini ve pişirme tekniklerini yansıtır. Kahvaltılarda ve öğle yemeklerinde sıkça tercih edilen bu lezzetler, bölgesel tatları bir araya getirir.
Çömlek Fasulye: Kuru fasulye, toprak çömleklerde pişirilerek derin bir aroma kazanır. Yavaş pişirme yöntemi, fasulyenin tüm lezzetlerini ortaya çıkarır. Çömlek fasulye, Nevşehir’in geleneksel mutfağının önemli bir temsilcisidir.
Aşure: Buğday, bakliyat ve kuru meyvelerin karışımıyla yapılan aşure, bereket ve topluluk hissini simgeler. Farklı kültürlerin etkileşimi, Nevşehir mutfak geleneğinde kendini gösterir.
Divle Obruk Peyniri: Yerel mağaralarda olgunlaştırılan Divle Obruk Peyniri, kendine has aroması ve dokusuyla peynir severler için kaçırılmaması gereken bir lezzettir ve bölgenin peynircilik geleneğini yansıtır.
Çullama: Kuzu eti ve sebzelerle yapılan bu yemek, pilav eşliğinde sunulur. Çullama, Nevşehir’in et yemekleri arasında özel bir yere sahiptir ve lezzetiyle bilinir.
Ayva Dolması: Ayvaların içi, et ve baharatlarla doldurulup pişirilir. Tatlı ve baharatlı lezzeti, yöresel mutfakta meyve kullanımının güzel bir örneğidir.
Süzme Yoğurtlu Kızartma: Kızartılmış sebzeler üzerine dökülen süzme yoğurt, bu yemeğe zengin bir tat ve kremsi bir dokunuş katar. Hem basit hem de lezzetli bir seçenektir.
Nevşehir Çorbası: Yerel tahıl ve sebzelerle hazırlanan bu çorba, hem doyurucu hem de sağlıklıdır, özellikle soğuk günlerde tercih edilir.
Arabaşı: Tavuk eti, acı biber ve domates sosuyla yapılan arabaşı, özel bir hamurla servis edilir ve bölgenin kış aylarında sevilen yemeklerindendir.
Bulgur Pilavı: Bulgur, domates, biber ve soğanla pişirilip ana yemeklerin yanında servis edilir. Nevşehir’de sıkça sevilen ve bulunan bir garnitürdür.
Kesme Aşı: Bu çorba, kesilmiş hamur parçalarının et suyu ve sebzelerle pişirilmesiyle hazırlanır. Doyurucu ve besleyici bir öğün sunar.
Gömme: Yufka hamuruyla yapılan bu börek, peynir veya kıyma ile zenginleştirilir. Nevşehir’deki geleneksel Türk böreklerinin güzel bir örneğidir.
Çiriş Otu Yemeği: Yerel çiriş otu, etle veya sade olarak pişirilir. Bu yemek, bölgesel doğal kaynakların mutfakta kullanımına güzel bir örnektir.
Tarhana Çorbası: Kurutulmuş yoğurt ve undan yapılan bu çorba, lezzetli ve besleyicidir. Anadolu mutfak geleneğinin önemli bir parçasıdır.
Tandır Kebabı: Özel bir tandırda pişirilen bu kebap, yumuşak ve lezzetli etiyle ünlüdür. Nevşehir’in et yemekleri arasında popüler bir tercihtir.
Kuru Dolma: Kuru sebzeler, pirinç ve baharatlarla doldurulup pişirilir. Kuru dolma, Anadolu mutfak kültürünün bir parçası olarak Nevşehir’de sıkça tercih edilen bir yemektir.
Ekonomi ve Geçim Kaynakları
Nevşehir’in ekonomisi büyük ölçüde tarıma dayanır; faal nüfusun %75’i tarım sektöründe çalışmaktadır. Sanayi ise yeterince gelişmemiştir, ancak turizm sektörü son yıllarda hızla büyümektedir. Peribacaları ve kayalara oyulmuş kiliseler, Avrupalı turistlerin ilgisini çeken başlıca yerlerdir.
Tarım: Nevşehir’de tarım ürünleri, mevsim ve yağış koşulları nedeniyle sınırlıdır. Başlıca ürünler arasında tahıl, yumru ve sanayi ürünleri yer alır. Nevşehir, patates üretiminde Türkiye’nin üçüncü sırasındadır. Ayrıca şekerpancarı, buğday, arpa, çavdar, bakla, nohut, fasulye, mercimek yetiştirilir. Sebzecilik gelişmiş, ancak meyvecilik, özellikle bağcılık daha yaygındır. Üzüm, elma, zerdali, armut, kayısı, ceviz, dut, iğde, ayva ve badem gibi meyveler yetiştirilir.
Hayvancılık: Nevşehir’de tarım arazilerinin ekime ayrılması nedeniyle yeterli otlak yoktur. Ancak besi hayvancılığı gelişmiştir. Sığır sayısı artarken, küçükbaş hayvan sayısı azalmaktadır.
Madenler: Nevşehir, maden açısından zengin sayılmaz. Ancak Gülşehir’de yılda 20 bin ton kaya tuzu üretilir. Ayrıca 20 bin ton linyit çıkarılır ve iki kömür ocağı işletilmektedir. Hacıbektaş ilçesinde oniks mermeri çıkarılır ve süs eşyası yapılır, bu maden yurtdışına ihraç edilir.
Sanayi: Nevşehir’de sanayi yeni gelişmektedir. 10 ve daha fazla işçi çalıştıran sanayi işletmelerinin sayısı yaklaşık 100’dür. İmalat sanayii ise daha az gelişmiştir. Başlıca sanayi tesisleri arasında Sümerbank Dokuma Fabrikası, örgü ve giyim sanayi, un fabrikaları, meyve suyu, pekmez-marmelat, tuğla, kiremit, plastik hortum ve yer karoları üretim tesisleri bulunmaktadır.
Turizm: Nevşehir, Kapadokya bölgesinin kalbi olduğu için turizm sektörü şehre büyük katkı sağlamaktadır. Sıcak hava balon turları, yeraltı şehirleri ve kaya evleri ile yılda milyonlarca turist çekmektedir.
Nevşehir, hem doğal güzellikleri hem de tarihi dokusuyla keşfedilmesi gereken bir şehir olup, Kapadokya'nın eşsiz manzaralarına ev sahipliği yapmaktadır. Her yıl milyonlarca turistin ilgisini çeken Nevşehir, tarih, kültür ve doğa severler için eşsiz bir deneyim sunuyor. Zengin mutfağı, geleneksel el sanatları ve turistik cazibesi ile bu bölge, Türkiye’nin en değerli turizm destinasyonlarından biridir.
Mihrimah E-Ticaret ve Turizm Şirketi, Türkiye ve dünya çapında her türlü turistik turu sağlayarak, sizleri unutulmaz bir seyahat deneyimi yaşamaya davet etmektedir. Nevşehir’in tarihi ve doğal güzelliklerini keşfetmek, bu şehri en iyi şekilde deneyimlemek için Mihrimah E-Ticaret ve Turizm Şirketi ile seyahatinizi planlayın. Mihrimah, tüm Türkiye’de anlaşmalı olduğu otellerde size konaklama hizmeti sunarak, konforlu bir tatil geçirmenizi ve keyif almanızı sağlar. Nevşehir’in eşsiz güzelliklerini keşfetmeye hazır olun, Mihrimah ile seyahatiniz bir ömre değer olacak!