Malatya: Kayısının Başkenti ve Doğu Anadolu’nun Parlayan Yıldızı
Malatya, Doğu Anadolu Bölgesi'nin önemli bir merkezi ve Türkiye'nin tarım, kültür ve ticaret alanında öne çıkan illerinden biridir. 2023 yılı itibarıyla 812.589 nüfusa sahip olan Malatya, 13 ilçesi ve 12.259 km² yüzölçümü ile bölgenin kalkınmada öncü illerinden biri olarak bilinir. Şehir, tarihi zenginliği, doğal güzellikleri ve lezzetleriyle ziyaretçilerine farklı deneyimler sunmaktadır.
Tarihî Derinlik
Malatya'nın kökeni Hititlere dayanır ve antik dönemde Melid veya Melitene olarak anılmıştır. Strabon, Malatya'yı Kapadokya Krallığı'nın önemli valiliklerinden biri olarak tanımlamış, bölgenin zeytin, üzüm ve meyve ağaçlarıyla ünlü olduğunu belirtmiştir. Asur Kraliçesi Semiramis'in Meliten adıyla kurduğu şehir, Kalkolitik Çağ'dan itibaren sürekli yerleşim görmüştür.
Roma döneminde Battalgazi’ye taşınarak askeri merkez hâline gelen şehir, Melitene adıyla anılmaya başlanmıştır. Bizans ve Arap mücadeleleri sonucunda 659 yılında İslam hâkimiyetine geçmiş ve Malatiyye olarak adlandırılmıştır. Abbasiler döneminde stratejik bir merkez olan şehir, Türk yerleşimi açısından da önemli bir yer hâline gelmiştir.
11.yüzyıldan itibaren Türk-Bizans mücadelelerinde sıkça el değiştiren Malatya, 1101'de Danişmentliler tarafından kesin olarak fethedilmiş ve Türk yurdu olmuştur. Selçuklu döneminde “Darur-Rifa Saadet” olarak anılmış, Osmanlı döneminde de önemini korumuştur. 19. yüzyılda şehir, Aspuzu bağlarına taşınmış ve modern Malatya burada şekillenmiştir. Bugün Battalgazi, eski Malatya’nın tarihi çekirdeği olarak turistik bir bölgedir.
Gezilecek Yerler ve Tarihi Mekanlar
Malatya Levent Vadisi
Akçadağ ilçesinde bulunan Levent Vadisi, 28 kilometrelik uzunluğu ve 200 metre derinliğiyle çarpıcı bir doğa harikasıdır. 65 milyon yıl önce jeolojik deformasyonlarla oluşan bu vadi, etkileyici kaya yapıları ve endemik bitki çeşitliliği ile dikkat çeker. Doğa yürüyüşleri, bisiklet, kaya tırmanışı ve kamp gibi aktiviteler için idealdir.
Tohma Kanyonu
Darende ilçesinde yer alan Tohma Kanyonu, Tohma Çayı tarafından oluşturulmuş olup şelaleleri, göletleri ve yürüyüş parkurlarıyla dikkat çeker. Rafting ve kamp yapabileceğiniz bu kanyon, doğaseverler için unutulmaz bir deneyim sunar.
Kudret Havuzu
Tohma Kanyonu içindeki Kudret Havuzu, termal sularıyla şifalı olduğu düşünülen benzersiz bir yüzme alanıdır. 22 derece sabit sıcaklıktaki suyu, cilt rahatsızlıkları ve romatizma gibi hastalıklara iyi gelir.
Malatya Arkeoloji Müzesi
Malatya Arkeoloji Müzesi, şehrin tarihine ışık tutan binlerce eser sergiler. Neolitik Çağ’dan Osmanlı’ya uzanan bir çeşitlilik sunan müzede kılıçlar, sikkeler ve çiniler gibi pek çok tarihî eser bulunur.
Malatya Kalesi
Battalgazi ilçesinde bulunan Malatya Kalesi, MS 79 yılında yapımına başlanan ve Bizans döneminde tamamlanan bir yapıdır. Osmanlı döneminde geliştirilen kale, 75 burçu ve 11 kapısıyla etkileyicidir.
Polat Sulu Mağara
Devrent Dağı’nın eteklerinde yer alan Polat Sulu Mağara, sarkıt ve dikitlerle süslenmiş, şelale ve göletlere sahip bir doğa harikasıdır. Mağaracılık ve doğa yürüyüşleri için çekici bir noktadır.
Arapgir Kozluk Çayı Kanyonu
Arapgir ilçesinde bulunan bu kanyon, 17 kilometrelik uzunluğuyla trekking ve fotoğrafçılık için idealdir. Seyir alanlarından muhteşem manzaralar izlenebilir, kamp ve balıkçılık gibi aktiviteler yapılabilir.
Arslantepe Höyüğü
UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Arslantepe Höyüğü, Geç Kalkolitik Dönem’den Bizans’a kadar uzanan yapılarıyla tarihseverlerin ilgisini çeker. Kazılarda çıkan eserler Malatya Arkeoloji Müzesi’nde sergilenir.
Beşkonaklar
1900’lü yıllarda inşa edilen Beşkonaklar, Malatya’nın geleneksel mimarisini yansıtan etkileyici bir yapı topluluğudur. Restore edilmiş konaklar müzeye dönüştürülmüş olup ziyaret edilebilir.
Malatya Hürriyet Parkı
1930’lu yıllarda kurulan Hürriyet Parkı, yürüyüş yolları, göleti ve çocuk oyun alanlarıyla şehrin en sevilen yeşil alanlarından biridir.
Karakaya Barajı Gölü
Anadolu’nun ikinci büyük baraj gölü olan Karakaya, su sporları, balıkçılık ve piknik gibi aktiviteler için idealdir.
Malatya Ulu Camii
1224 yılında Selçuklu Sultanı I. Alaaddin Keykubat tarafından yaptırılan Ulu Camii, Selçuklu mimarisinin en önemli örneklerindendir. Mozaik süslemeleriyle dikkat çeker.
Turgut Özal Tabiat Parkı
400 dekarlık bir alanı kaplayan bu park, çocuk oyun alanları, piknik yerleri ve bitki çeşitliliği ile doğa severler için cazip bir noktadır.
Fotoğraf Makineleri Müzesi
2017’de açılan müzede, 1876’dan bugünü kadar uzanan 2 binden fazla fotoğraf makinesi ve aksesuar sergilenir. Özellikle fotoğrafçılık meraklıları için etkileyici bir deneyim sunar.
Günpınar Şelalesi ve Kanyonu
Darende’de bulunan bu tabiat harikası, yürüyüş parkurları, şelalesi ve piknik alanlarıyla yıl boyunca ziyaretçi ağırlıyor.
Bakırcılar Çarşısı
17.yüzyılda kurulan bu tarihi çarşı, bakır eşyaları ve geleneksel el sanatlarını yakından görmek isteyenler için idealdir.
Kernek Şelalesi
Battalgazi ilçesinde yer alan bu yapay şelale, piknik ve yürüyüş alanlarıyla şehrin en sevilen noktalarından biridir.
Gastronomi
Gırık: Bulgur ve patatesle hazırlanan bu yemek, kıyma ve sebzelerle zenginleştirilir.
Kayısılı Kavurma: Kuru kayısın kavurmaya eklenmesiyle benzersiz bir tat sunar.
Kiraz Yaprağı Sarması: Bulgur harcının kiraz yapraklarına sarılmasıyla yapılan, yoğurt ve erik ekşisiyle sunulan ekşili bir lezzet.
Banık: Reyhan ve taze soğanla tatlandırılan, kızartılmış bulgurlu köfte.
Kulak Çorbası: Et suyunda yoğrulan hamur ve kıyma, yoğurt ve tereyağlı sosla servis edilir.
Elmalı Köfte: Ekşili elmalarla pişirilen köfteler, farklı bir tat sunar.
Geleli Kebabı: Patlıcan, kuzu eti ve domatesle hazırlanan Osmanlı lezzeti.
Acılı Ayran: Yasemin biberleriyle tatlandırılan serinletici bir içecek.
Çiğleme: Bulgur, tereyağı ve soğanla hazırlanan pratik bir yemek.
Maş Çorbası: Maş, kara nohut ve gendimeyle hazırlanan doyurucu kış çorbası.
Kara Çorba: Nohut ve baharatlarla zenginleştirilen yoğun bir çorba.
Yumurtalı Köfte: Bulgurlu köftelerin yumurtaya bulanıp kızartılmasıyla hazırlanır.
Tavşanlı Yufka: Tavşan eti ve baharatlarla zenginleştirilen yufka ekmeği yemeği.
Yoğurtlu Pirpirim: Semizotundan yapılan hafif ve besleyici bir yemek.
Samut Salatası: Dereotu, maydanoz, limon ve zeytinyağıyla hazırlanan ferahlatıcı bir salata.
Malatya Kömbesi: Etli yufka aralarına konulan Malatya'ya özgü bir börek.
Kayısı Tatlısı: Kaymak doldurulmuş kayısıların tereyağında kavrulmasıyla hazırlanan tatlı.
Fış Fış Tatlısı: Şerbetli ve kızarmış tatlı, çıtır dokusuyla dikkat çeker.
Ekonomi ve Geçim Kaynakları
Malatya'nın ekonomisi ağırlıklı olarak tarıma ve tarıma dayalı sanayiye dayanır. Çalışan nüfusun %70’i tarım, hayvancılık ve ormancılıkla geçinir. Gayrisafi hasılanın %35’i tarımdan, %20’si sanayiden elde edilir.
Malatya’da tahıl ve meyve üretimi ön plandadır. Buğday, arpa, nohut, tütün ve şeker pancarı başlıca tarım ürünleridir. Kayısı, Malatya’nın dünya çapında tanınan ürünüdür; Türkiye’deki kayısı üretiminin %40’ı buradan gelir ve üretilen kayısının %95’i ihraç edilir. Ayrıca elma, kiraz, dut, ceviz gibi meyvelerle domates, patlıcan gibi sebzeler de yetiştirilir.
Plato ve yaylalardaki çayırlar hayvancılığı destekler. Koyun, keçi ve sığır yetiştirilir. Bölgenin “Beyaz Oğul Balı” ünlüdür.
Malatya’da demir, krom, bakır ve kurşun madenleri çıkarılır. Yıllık 500 bin ton demir, Karabük ve Ereğli fabrikalarına gönderilir.
1970’lerden itibaren sanayi hızla gelişmiştir. Organize sanayi bölgesi ve çeşitli fabrikalar faaliyet göstermektedir. Başlıca tesisler arasında şeker fabrikası, sigara fabrikası, un fabrikaları, kayısı işleme tesisleri, çimento fabrikası ve tekstil fabrikaları sayılabilir.
Malatya, tarihî mirası, doğal güzellikleri ve kayısıyla özdeşleşmiş kültürüyle Türkiye’nin özel şehirlerinden biridir. Zengin mutfağı, kültürel etkinlikleri ve misafirperver insanlarıyla ziyaretçilerine unutulmaz bir deneyim sunar. Malatya, hem tarihi hem de modernliği bir arada barındıran yapısıyla keşfedilmeyi bekleyen bir şehirdir.
Mihrimah E-Ticaret ve Turizm Şirketi, Türkiye ve dünya çapında her türlü turistik turu sağlayarak, sizleri unutulmaz bir seyahat deneyimi yaşamaya davet etmektedir. Malatya’nın tarihi ve doğal güzelliklerini keşfetmek, bu şehri en iyi şekilde deneyimlemek için Mihrimah E-Ticaret ve Turizm Şirketi ile seyahatinizi planlayın. Mihrimah, tüm Türkiye’de anlaşmalı olduğu otellerde size konaklama hizmeti sunarak, konforlu bir tatil geçirmenizi ve keyif almanızı sağlar. Malatya’nın eşsiz güzelliklerini keşfetmeye hazır olun, Mihrimah ile seyahatiniz bir ömre değer olacak!