Kırıkkale: Sanayi ve Tarihin Kesiştiği Anadolu Şehri
İç Anadolu Bölgesi’nin önemli şehirlerinden biri olan Kırıkkale, stratejik konumu ve gelişmiş sanayisiyle dikkat çeker. Ankara’ya yakınlığı nedeniyle hızla büyüyen ve gelişen bir kent olan Kırıkkale, 2023 yılı verilerine göre yaklaşık 280.000 nüfusa sahiptir. 4.791 km² yüzölçümüne sahip olan şehir, hem tarihi dokusu hem de sanayi kimliğiyle öne çıkar.
Tarihî Derinlik
Kırıkkale’nin tarihi, M.Ö. 3.000’lere kadar uzanmaktadır. Bölgede Hititler, Frigler, Persler, Romalılar ve Bizanslılargibi birçok uygarlık yaşamıştır. Selçuklu ve Osmanlı döneminde de önemli bir geçiş noktası olan Kırıkkale, tarih boyunca köprüler, kervansaraylar ve ticaret yolları ile stratejik bir konuma sahip olmuştur.
Kırıkkale'nin temelleri 1925 yılında atılmıştır. O dönemde, Kırıkköyü sadece 12 hanelik küçük bir köyken, Kaletepe ise ağaçsız bir tepeydi. Kırıkkale'nin gelişimi, 1921'de kurulan İmalatı Harbiye Fabrikası ve 1925’te açılan top ve mühimmat fabrikaları ile başlamıştır. Kırıkköyü muhtarı Hüseyin Kahya ve Yahşihan öğretmeni Hüseyin Avni Bey'in katkıları, bu yerin seçilmesinde etkili olmuştur.
Fabrikaların kurulmasıyla Kırıkkale hızla büyümüş, nüfus artışı yaşanmış ve yerleşim alanları genişlemiştir. İlk olarak, fabrikaların teknik personeli için sosyal tesisler ve lojmanlar yapılmıştır. Zamanla işçilerin konutları da artmış, İstasyon Mahallesi ve Fabrikalar Mahallesi gibi yerleşim alanları oluşturulmuştur.
1931-1941 yılları arasında fabrikaların sayısı hızla artmış, işçi ihtiyacıyla birlikte şehre göçler başlamıştır. Bu dönemde Ovacık, Yenidoğan, Hüseyin Kahya, Tepebaşı, Gürler ve Kurtuluş Mahalleleri kuruldu. 1929’da belediye, 1944’te ise ilçe statüsü kazandı.
Kırıkkale’nin gelişimi, 1945-1950’lerdeki hızlı nüfus artışıyla devam etti. İç Anadolu, Doğu ve Güneydoğu illerinden göç alarak büyüdü. 1950'lerde yeni yerleşim alanları açıldı ve Kızılırmak Mahallesi gibi mahalleler kuruldu. Prof. Dr. Sadık Tural, Kırıkkale'nin farklı illerden gelen insanlarla milli bir bütünleşmenin örneği olduğunu vurgulamaktadır.
1960’lı yıllarda mahalleler artmaya başladı ve 1970’lerden sonra hızla büyüdü. 1925’te 12 hanelik bir köy olan Kırıkkale, 2001’de 25 mahalleli, 205.208 nüfuslu bir şehir haline geldi.
Kırıkkale, 21 Haziran 1989 tarihinde çıkarılan 3578 sayılı yasa ile il oldu. İlk valisi Fikret Güven, 17 Ağustos 1989’da göreve başladı.
Gezilecek Yerler ve Tarihi Mekanlar
Obaköy – Yeşil Vadi
Kırıkkale'nin Yahşihan ilçesinde, Kızılırmak kıyısında yer alan Obaköy ve Yeşil Vadi, şehrin dinlenme ve eğlence yerlerindendir. İki bölgeyi bağlayan asma köprü ile Obaköy tarafında ırmak kenarı iskeleler, hobi bahçeleri, yemek ve oyun alanları, ağaçlandırılmış alanlar ve yürüyüş parkuru bulunuyor. Yeşil Vadi tarafında ise geniş yeşil alanlar ve spor alanları mevcut. Turkuaz Bisiklet Yolu, Yeşil Vadi’den başlayıp Obaköy’e kadar devam ediyor. Doğayla iç içe olacağınız bu bölgede kahvaltı yapabilir, yürüyüşe çıkabilir ya da bisiklet turuna katılabilirsiniz.
Sulu Mağara
Keskin ilçesinde bulunan Sulu Mağara, etkileyici yapısı ile dikkat çeker. 285 metre uzunluğunda olan mağara, üç bölümden oluşur: Havuzlu salon, küplü galeri ve alt maden galerisi. Yapay galeriler, geçmişte yapılan maden çıkarma faaliyetleri sonucu oluşmuştur. Mağara içindeki havuzlar, yağmur sularını toplamak için yapılmıştır ve mağaraya ismini vermiştir.
Lavanta Vadisi
Balışeyh Lavanta Vadisi ve Karaahmetli Lavanta Tarlaları, lavanta bahçeleriyle ünlüdür. Temmuz ayında lavantalar tam olarak çiçek açar. Karaahmetli’de lavantaların moru, Kapulukaya Baraj Gölü’nün mavisi ve Karaahmetli Tabiat Parkı’nın yeşili birleşir ve muhteşem bir manzara sunar.
Karaahmetli Tabiat Parkı
Kapulukaya Barajı kıyısında yer alan Karaahmetli Tabiat Parkı, doğa ile iç içe vakit geçirmek için ideal bir yerdir. Yürüyüş yapabilir, piknik yapabilir veya Kızılırmak’ta balık tutabilirsiniz. Barajda 13 farklı balık türü yaşamakta ve aynı zamanda su samurları da burada bulunuyor.
Hasandede Peribacaları
Kırıkkale'nin Kapadokya'sı olarak bilinen Hasandede Peribacaları, eşsiz doğal oluşumlarıyla dikkat çeker. Özellikle gün batımında muazzam bir manzara sunan bu alanda fotoğraf çekebilirsiniz.
Dinek Dağı Atlı Safari ve Doğa Parkı
Balışeyh ilçesindeki Dinek Dağı Atlı Safari ve Doğa Parkı, göl manzaralı evler, at binme, okçuluk gibi aktiviteler sunar. Ayrıca, göl üzerinden zipline yapma şansı da vardır.
Ceritkale Kaya Mezarları
Keskin ilçesindeki Ceritkale Kaya Mezarları, Demir Çağı'na kadar uzanan tarihe sahiptir. Bu kaya mezarları, bölgenin en eski yerleşimlerinden biridir ve tarih meraklılarının ilgisini çeker.
Tarihi Çeşnigir Köprüsü ve Kanyonu
Keskin ilçesinde yer alan Çeşnigir Köprüsü, Büyük Selçuklu dönemine aittir. Köprü, Kızılırmak üzerindeki Çeşnigir Kanyonu içinde yer alır ve 110 metre uzunluğundadır. Ayrıca, kanyonun etrafında yürüyüş yapabilir, tekne turuna katılabilirsiniz.
Hacı Taşan Kültür Merkezi – Taş Mektep
Keskin ilçesinde yer alan Taş Mektep, Bozlak kültürünü ve abdallık geleneğini yaşatan bir kültür merkezidir. Marsilya kiremitli çatısı ve kırmızı taş duvarlarıyla dikkat çeker.
Rahmi Pehlivanlı Müze Evi
Dünyaca ünlü ressam Rahmi Pehlivanlı'nın doğduğu ev, günümüzde müze olarak ziyarete açıktır. Pehlivanlı'nın eserleri dünya çapında sergilenmiş ve ödüller kazanmıştır.
Ballı Baba Türbesi ve Camisi
Balışeyh ilçesinde bulunan Ballı Baba Türbesi ve Camisi, Kırıkkale’nin sembollerindendir. 1121’de inşa edilen cami, ahşap işçiliğiyle dikkat çeker. Türbe, yerel halk için önemli bir ibadet alanıdır.
Koçubaba Camisi ve Türbesi
Koçubaba Köyü’nde yer alan bu cami ve türbe, 15. yüzyıldan kalma olup, Alevi Şeyhi Koçumbaba’nın mezarını içerir. Türbe ve cami, tarihi bir öneme sahiptir.
Hasandede Camisi ve Türbesi
Hasandede, 16. yüzyılda yaşamış önemli bir halk bilgesidir. Camisi, Kanuni Sultan Süleyman döneminde yapılmıştır ve Mekke taşları ile özel bir öneme sahiptir.
Haydar Sultan Camisi ve Türbesi
Böyrek Dağları eteklerinde yer alan Haydar Sultan Türbesi ve Camisi, Geç Roma ve Erken Bizans dönemine ait bir külliyeye dahil olarak inşa edilmiştir. Haydar Sultan, Hoca Ahmet Yesevi’nin felsefelerini benimsemiş bir kişilik olarak halkı aydınlatmıştır.
Gastronomi
Un Tarhanası (Tarhana): Kırıkkale’de un tarhanası, bolca un, domates, biber, tuz ve yoğurt gibi malzemelerin karıştırılmasıyla hazırlanır. Hamurun uzun süre mayalanması ve kurutulması sonucu mükemmel bir çorba malzemesi haline gelir. Kırıkkale sofralarının vazgeçilmez lezzetlerinden biri olan un tarhanası, hem pratik hem de besleyicidir.
Yoğurtlu Tarhana Çorbası: Yoğurtlu tarhana çorbası, Kırıkkalelilerin bir araya getirdiği yarma ve yoğurdun kurutulmasıyla yapılır. Çorba servis edilirken, üzerine yağda kızartılmış nane gezdirilir. Yoğurtlu tarhana, Türk mutfağının en sevilen yöresel çorbalarından biridir.
Sızgıt: Kırıkkale’nin et yemeklerinden olan sızgıt, küçük kesilmiş etin kendi yağı ve kuyruk yağıyla kavrulup kurutulmasıyla hazırlanır. Kurutulmuş olduğu için uzun süre taze kalabilen sızgıt, özellikle Kurban Bayramı sonrası farklı yemeklerde kullanılır.
Omaç: Üç basit malzemeyle hazırlanan omaç, Kırıkkale mutfağının özgün tatlarından biridir. Yufka, yumurta ve tereyağının birleşimiyle yapılan bu yemek, isteğe bağlı olarak farklı malzemelerle zenginleştirilebilir. Ancak en sade hali bile oldukça lezzetlidir.
Madımak: Madımak, Anadolu'nun pek çok bölgesinde sevilen bir sebze yemeğidir. Kırıkkale mutfağında da sıklıkla yapılan madımak, madımak otu, bulgur, salça ve etin birleşimiyle hazırlanır. Sarımsaklı yoğurt ve kızdırılmış tereyağı ile servis edilen bu yemek, sağlıklı ve aromatik bir alternatiftir.
Gölleme (Batırma): Gölleme, mayalı hamur, tereyağı ve üzüm pekmezi ile hazırlanan Kırıkkale'nin sevilen tatlılarından biridir. Ceviz içiyle tatlandırılarak sunulur ve özgün tarifiyle dikkat çeker.
Keskin Tava: Kırıkkale’nin özgün tava yemeklerinden biri olan keskin tava, kuzu eti, domates, biber gibi sebzelerle hazırlanır. Kuzu etiyle yapılan bu yemek, özellikle misafir ağırlamaları için ideal bir tercihtir.
Sarığı Burma: Kırıkkale’nin çıtır tatlılarından sarığı burma, şerbetli tatlılar arasında yer alır. Yufka ve şerbetle yapılan bu tatlı, hafif kıtır dokusu ve şerbetinin lezzetiyle tatlı krizlerine karşı mükemmel bir çözümdür.
Haside (Pekmez Peltesi): Haside, pekmez, un ve tereyağı ile yapılan Kırıkkale mutfağının tanınan tatlılarından biridir. Basit malzemelerle yapılan bu tatlı, özellikle pekmez sevenler için vazgeçilmezdir.
Tuvalak: Et ve bulgur karışımıyla yapılan tuvalak, Kırıkkale'nin doyurucu yemeklerinden biridir. İçine eklenen nohut, tuvalak yemeğini daha besleyici hale getirir.
Katma Aşı (Bulama): Katma aşı, ayran ve yarmanın kaynatılmasıyla hazırlanan geleneksel bir yemektir. Kırıkkale ve çevresinde sıkça yapılan bu basit yemek, hem hafif hem de lezzetlidir. Katma aşı, sıcak ya da soğuk servis edilebilir ve her mevsim tercih edilebilir.
Ekonomi ve Geçim Kaynakları
Kırıkkale'nin ekonomisi büyük ölçüde sanayi ve tarıma dayanır. Faal nüfusun %60'ından fazlası sanayide çalışmaktadır.
Tarım: Kırsal kesimde iş gücünün çoğunluğu tarımla uğraşmaktadır. Başlıca ürünler arasında buğday, arpa, şekerpancarı ve ayçiçeği yer alırken, sebze ve meyvecilik de gelişmiştir. Bağcılık da önemli bir yer tutar.
Hayvancılık: Sığır, Ankara keçisi, kıl keçisi ve koyun gibi hayvanlar, geleneksel yöntemlerle beslenir.
Sanayi: Cumhuriyet sonrası kurulan silah ve mühimmat fabrikaları, sanayinin gelişmesinde büyük rol oynamıştır. Önemli sanayi kuruluşları arasında Makina ve Kimya Endüstrisi'ne bağlı fabrikalar, çelik fabrikaları, barut ve pirinç fabrikaları bulunur. Ayrıca, Bahşili ilçesinde 1987’de kurulan Orta Anadolu Rafinerisi ve un-irmik ile tuğla-kiremit fabrikaları da mevcuttur.
Kırıkkale, sanayi ve tarihî zenginlikleri ile dikkat çeken bir İç Anadolu şehridir. Tarihî yapıları, doğal alanları ve kültürel etkinlikleriyle Kırıkkale, ziyaretçilerine hem geçmişin izlerini takip etme hem de modern bir Anadolu kentinin dinamiklerini görme fırsatı sunar.
Mihrimah E-Ticaret ve Turizm Şirketi, Türkiye ve dünya çapında her türlü turistik turu sağlayarak, sizleri unutulmaz bir seyahat deneyimi yaşamaya davet etmektedir. Kırıkkale’nin tarihi ve doğal güzelliklerini keşfetmek, bu şehri en iyi şekilde deneyimlemek için Mihrimah E-Ticaret ve Turizm Şirketi ile seyahatinizi planlayın. Mihrimah, tüm Türkiye’de anlaşmalı olduğu otellerde size konaklama hizmeti sunarak, konforlu bir tatil geçirmenizi ve keyif almanızı sağlar. Kırıkkale’nin eşsiz güzelliklerini keşfetmeye hazır olun, Mihrimah ile seyahatiniz bir ömre değer olacak!