Isparta:Güller ve Göller Diyarı
Isparta, Türkiye’nin güneyinde, Akdeniz Bölgesi’nde yer alan ve tarihî, kültürel ve doğal güzellikleriyle öne çıkan bir ildir. Göller Yöresi’nin önemli bir parçası olan Isparta, gül üretimiyle tanınmakta olup, aynı zamanda Türkiye’nin en güzel göllerinin bulunduğu bir bölgedir. 2023 yılı itibarıyla yaklaşık 418.780 nüfusa sahip olan Isparta, 8946 km²'lik yüzölçümüyle Akdeniz Bölgesi’nin önemli illerindendir.
Tarihî Derinlik
Isparta’nın yerleşim tarihi, Üst Paleolitik Dönem'e kadar gider. M.Ö. 2000'lerde Pisidya Bölgesi, Luvi ve Argova topluluklarının yerleşim alanıydı. Hititler, bölgedeki egemenliklerini kurmaya çalıştıysa da Argova Ülkesi'nde tam hakimiyet sağlayamadılar. Ardından Frigler, Lidyalılar, Persler, Romalılar ve Bizanslılar sırasıyla bölgeyi yönetti. Isparta, 1204’te Selçukluların, 1300’de Hamitoğulları’nın, 1390’da ise Osmanlı topraklarına katıldı. Osmanlı döneminde, Isparta Kütahya merkezli Anadolu Eyaleti’nin bir sancağı oldu. Kanuni Sultan Süleyman döneminde, Hamitili Sancağı merkezi olarak önem kazandı. Ancak 16. yüzyılın sonlarından itibaren asayiş bozulmaya başladı ve 18. yüzyıldaki Celali İsyanları ile "Büyük Kaçgunlar" dönemi sırasında büyük zarar gördü.
Isparta, Sevr Antlaşması’yla İtilaf Devletleri tarafından işgal edilmedi. Antalya, Burdur ve Konya’yı işgal eden İtalyanlar Isparta’ya giremediler, Yunan kuvvetleri ise Ispartalılar tarafından Demiralay komutasında durduruldu. Cumhuriyetin ilanı ile Isparta vilayet oldu.
Gezilecek Yerler ve Tarihi Mekanlar
Eğirdir Gölü
Eğirdir Gölü, Türkiye’nin ve dünyanın en zengin biyolojik çeşitliliğe sahip göllerinden biridir ve uluslararası popülerliğe sahiptir. 225 farklı kuş türüne ev sahipliği yapan göl, aynı zamanda bir içme suyu havzası barındırır. Doğa severler, kuş gözlemcileri ve fotoğrafçılar için cazip bir mekan olan Eğirdir Gölü, sakin atmosferinde doğanın tadını çıkarmak isteyenler için ideal bir yerdir. Temiz suyu ve çevresindeki kamp alanlarıyla günübirlik seyahatler için de uygundur. Ayrıca, etrafta yeme içme ve konaklama imkanı sunan tesisler de bulunmaktadır.
Yazılı Kanyon Tabiat Parkı
1989 yılında milli park ilan edilen Yazılı Kanyon, Türkiye’nin gizli cennetlerinden biridir. Temiz havası, yürüyüş yolları ve eşsiz manzarasıyla Isparta’da keyifli bir gün geçirmek için mükemmel bir yerdir. Doğa ile iç içe piknik yapabilir, trekking yapabilir veya botanik severler için zengin bitki çeşitliliği ile ilgilenebilirsiniz.
Pınargözü Mağarası
Pınargözü Mağarası, Türkiye'nin en uzun geçidine sahip mağarası olup, 16 kilometrelik kısmı keşfedilmiştir. Ayrıca Avrupa'nın da en uzun mağarası kabul edilmektedir. İçinde damla taş havuzları, şelaleler ve gölcükler bulunan mağara, yıl boyu turistler tarafından ziyaret edilmektedir. Ulaşım özel araçla sağlanabilir.
Pisidia Antiokheia Antik Kenti
Meyilli bir araziye kurulu olan Pisidia Antiokheia Antik Kenti, Roma ve Bizans dönemine ait yapı kalıntılarıyla ünlüdür. Hangi medeniyet tarafından kurulduğu kesin olmamakla birlikte, pek çok medeniyetin kullandığı bir yerleşim yeridir.
Kovada Gölü Milli Parkı
Kovada Gölü Milli Parkı, zengin flora ve yaban hayatı çeşitliliği ile yıl boyu ziyaretçilerini ağırlamaktadır. Özellikle sonbaharda rengarenk bir manzaraya bürünen göl, trekking, kamp, fotoğrafçılık ve kuş gözlemciliği gibi aktiviteler için idealdir. Park, düzenli yürüyüş yolları ve doğal güzellikleriyle dikkat çeker.
Aksu Zindan Mağarası
Roma döneminden kalma kalıntılara sahip Aksu Zindan Mağarası, 765 metre uzunluğunda ve turistik olarak düzenlenmiş bir mağaradır. Mağara, asma köprülerle desteklenen yapısı ve etkileyici atmosferi ile ziyaretçilerine unutulmaz bir deneyim sunar.
Eğirdir Kalesi
Eğirdir Gölü’ne uzanan yarımadada bulunan Eğirdir Kalesi, Isparta’nın sembolik yapılarındandır. Bizans dönemine ait kalıntılarla günümüze ulaşan kale, kültür turizmi açısından önemli bir yapıdır. Kaleye giriş, şehir merkezinden kolayca sağlanabilir.
Gölcük Tabiat Parkı
Gölcük Tabiat Parkı, Gölcük Gölü’nün kıyısında yer alır ve zengin bitki örtüsü ile dikkat çeker. İçerisinde birçok canlı türünü barındıran park, doğa yürüyüşleri, piknik ve gölet etrafında dinlenme imkanı sunar. Ayrıca volkanik küllü tepeler de bölgenin doğal zenginliklerindendir.
Kuyucak Köyü Lavanta Tarlaları
Isparta’nın lavanta üretim merkezi olan Kuyucak Köyü, her yıl binlerce turistin ilgisini çeker. Lavanta sezonunda (Haziran-Temmuz), fotoğraf çekmek, yürüyüş yapmak ve kamp kurmak için ideal bir yer olan tarlalar, şehre 47 km uzaklıktadır.
Kapıkaya Harabesi
Kapıkaya Harabesi, hangi medeniyete ait olduğu tam olarak bilinmemekle birlikte, Roma ve Bizans dönemlerinden kalma kalıntıları barındırır. Tapınak ve şapel kalıntılarıyla dikkat çeken bu harabe, sanat eserleri ve tarih severler için önemli bir yerdir.
Uluborlu Kalesi
M.Ö. IV. yüzyılda inşa edilen Uluborlu Kalesi, kayalıklarla çevrili bir alanda yer alır ve Bizans döneminde yeniden inşa edilmiştir. Kültür turizmi açısından önemli bir yapı olan kale, şehre hakim manzarası ile de dikkat çeker.
Yaka Kanyonu
Yaka Kanyonu, 30-100 metre derinliğiyle etkileyici bir doğal oluşumdur. Zengin bitki örtüsü ve kuş çeşitliliğiyle doğa severler için keşfedilecek harika bir yerdir. Ulaşım, özel araçla sağlanabilir, ancak kanyona yürüyerek ulaşmak gerekmektedir.
Can Ada
Mustafa Kemal Atatürk’ün 1933’te Eğirdir ziyareti sırasında kendisine hediye edilen Can Ada, günümüzde Isparta’nın en önemli turistik yerlerinden biridir. Kamp ve karavan severlerin gözdesi olan ada, yaz aylarında serin atmosferiyle de ilgi çeker.
Akpınar Köyü Seyir Terası
Akpınar Köyü Seyir Terası, Isparta manzarasını en güzel şekilde gözler önüne serer. Yeşil ve Can Adaları’nın harika manzarası eşliğinde dinlenebilir ve çevredeki turistik yerlere kolayca ulaşabilirsiniz.
Karacaören Barajı
1989’da enerji üretimi amacıyla faaliyete geçen Karacaören Barajı, hem enerji hem de sulama sağlar. Özellikle gün doğumu ve batımı saatlerinde muazzam manzaralar sunar. Baraj etrafındaki balık restoranlarında akşam yemeği yiyebilir, keyifli bir zaman geçirebilirsiniz.
Aya Stefanos (Yeşilada) Kilisesi
XIX. yüzyılda inşa edilen Aya Stefanos Kilisesi, Yeşilada köyünde yer alır. Moloz taşından yapılan bu kilise, tarihi ve kültürel değerleri ile Isparta'nın önemli yapılarındandır.
Mada Adası (Kazak Adası)
Beyşehir Gölü üzerinde yer alan Mada Adası, 8220 hektar büyüklüğündedir ve turistik açıdan oldukça ilgi çeker. 1507 yılına kadar yerleşim olduğu bilinen ada, özellikle yaz aylarında turistler tarafından ziyaret edilmektedir.
Davraz Kayak Merkezi
2635 metre yüksekliğindeki Davraz Kayak Merkezi, kış turizmi için önemli bir bölgedir. Eğirdir ve Kovada Gölleri’nin çevresinde yer alır ve kayak, trekking gibi aktiviteler için imkanlar sunar. Merkeze şehir merkezinden 25 km uzaklıkta kolayca ulaşılabilir.
Gastronomi
Çömlek Kebabı: Kuzu eti, kuyruk yağı, domates, biber, soğan, sarımsak ve baharatlar çömlek içinde pişirilir. Uzun süre pişirilen bu kebap, özel pidelerle servis edilir.
Tandır Kebabı: Kuzu eti, yağ ve baharatlarla tandırda pişirilir. Ustalık gerektiren bir yemektir ve genellikle akşam yemeği için tercih edilir.
Banak: Kuzu, koyun veya dana etiyle yapılan banak, kısık ateşte pişirilir. Genellikle pidelerle servis edilir.
Bakla Borani: Bakla, bulgur, soğan ve zeytinyağıyla pişirilir, yoğurtlu sosla servis edilir. Hem sağlıklı hem lezzetlidir.
Şalgam Aşı: Şalgam, kıyma ve soğanla hazırlanır, börülce eklenir. Genellikle evlerde yapılan bu yemek, her öğünde tüketilebilir.
Fırın Kebabı: Etler fırında uzun süre pişirilir ve bakır sahanlarda servis edilir.
Sazan Dolması: Sazan balığı, iç harçla doldurulup fırında pişirilir. Sağlıklı ve lezzetli bir tariftir.
Tatar Mantısı: Patatesli iç harcıyla hazırlanan bu mantı, sarımsaklı yoğurt ve tereyağlı sosla servis edilir.
Yufka Ekmeği: Odun ateşinde pişirilen yufka ekmeği, özellikle kahvaltılarda tercih edilir.
Yatırtma: Patlıcan ve kıyma ile hazırlanan bu yemek, tepside pişirilir ve uzun süre tok tutar.
Dirgit: Diş buğdayı olarak bilinen bu yemek, buğday, nohut ve fasulye ile yapılır. Hem tatlı hem tuzlu versiyonları vardır.
Sap Aşı: Ispanak sapı, kıyma ve soğanla kavrulup, yumurta ve sarımsaklı yoğurtla servis edilir.
Sığır Dili Boranisi: Sığır dili otu ve sarımsaklı yoğurtla yapılan hafif bir meze.
Toyga Çorbası: Bulgur, tavuk veya et suyu, yumurta ve yoğurtla yapılan bu çorba, tereyağlı pul biberle servis edilir.
Derdimi Alan: Pekmez, kuru yufka ve tereyağıyla yapılan bu tatlı, pratik bir lezzettir.
Su Peltesi: Mısır ve suyla yapılan bu tatlı, şeker yerine pekmezle tatlandırılır ve soğuk servis edilir.
Gül Şerbeti: Isparta'nın ünlü güllerinden yapılan bu şerbet, sıcak yaz günlerinde soğuk içecek olarak tercih edilir.
Yalvaç Güllacı: Isparta'ya özgü bir güllaç çeşidi olan Yalvaç güllacı, lor peynirine benzer peynirle hazırlanır ve üzerine gül suyu dökülerek servis edilir.
Ekonomi ve Geçim Kaynakları
Isparta'nın ekonomisi son yıllarda tarım sektörüne daha fazla odaklanmış, ancak sanayi sektörü de varlığını sürdürmüştür. Elma, kiraz ve gül üretimi önemli bir yer tutar ve bu ürünler yerel istihdamın büyük kısmını sağlar. Isparta, Türkiye’nin 40. sırasındaki milli geliriyle ortalama bir gelir seviyesine sahiptir.
Tarım: Üretimin %64'ü kuru, %36'sı ise sulu tarımdan elde edilir. Elma, kiraz, kayısı, vişne ve üzüm gibi meyve yetiştiriciliği ön plandadır. Elma ve kiraz üretiminde Isparta, Türkiye’de önemli bir yere sahiptir. Ayrıca gül üretimi, hububat, baklagiller ve endüstri bitkileri de yaygındır. Elma üretiminde Isparta birinci, kiraz üretiminde ise ikinci sıradadır. Gül üretimi 1987’de başlamış ve zamanla sanayi halini almıştır, gülyağı ve kozmetik ürünler üretilmektedir.
Hayvancılık: Isparta, büyükbaş ve küçükbaş hayvancılık, kümes hayvancılığı ve tatlı su balıkçılığı ile öne çıkar. Koyun ve keçi yetiştiriciliği, özellikle Yalvaç, Ş.Karaağaç, Senirkent ve Sütçüler ilçelerinde yaygındır. Ancak, hayvancılık kar getirmediği için son yıllarda azalmaktadır. Eğirdir Gölü’nden ıstakoz, levrek ve sazan gibi su ürünleri bolca elde edilmektedir.
Sanayi: Isparta, Türkiye'nin gülyağı ihracatının merkezidir ve halıcılık sektörü oldukça gelişmiştir. Ayrıca, gıda sanayi, tekstil, dericilik ve kereste üretimi de önemli sektörlerdendir. Dericilik özellikle Yalvaç ilçesinde yaygındır. Orman zenginliği sayesinde kereste fabrikaları çok sayıda olup, Isparta sadece kendi ihtiyacını değil, diğer illere de kereste tedarik etmektedir.
Isparta, doğal güzellikleri, tarihi zenginlikleri ve kültürel mirası ile keşfedilmeye değer bir şehirdir. Göller Yöresi’nin gözbebeği olan bu şehir, tarihî kalıntıları, modern turizm imkânları ve tarımsal üretimiyle hem yerel halkın hem de ziyaretçilerin ilgisini çeker. Isparta, hem sakin bir tatil hem de doğal ve kültürel zenginliklerin keşfi için ideal bir destinasyondur.
Mihrimah E-Ticaret ve Turizm Şirketi, Türkiye ve dünya çapında her türlü turistik turu sağlayarak, sizleri unutulmaz bir seyahat deneyimi yaşamaya davet etmektedir. Isparta’nın tarihi ve doğal güzelliklerini keşfetmek, bu şehri en iyi şekilde deneyimlemek için Mihrimah E-Ticaret ve Turizm Şirketi ile seyahatinizi planlayın. Mihrimah, tüm Türkiye’de anlaşmalı olduğu otellerde size konaklama hizmeti sunarak, konforlu bir tatil geçirmenizi ve keyif almanızı sağlar. Isparta’nın eşsiz güzelliklerini keşfetmeye hazır olun, Mihrimah ile seyahatiniz bir ömre değer olacak!