Gümüşhane: Karadeniz’in Yüksek Dağlarında Bir Cevher
Gümüşhane, Türkiye’nin Karadeniz Bölgesi’nde yer alan ve doğal zenginlikleri ile öne çıkan bir şehirdir. 2023 yılı itibarıyla yaklaşık 170 bin nüfusa sahip olan Gümüşhane, 6.668 km²’lik yüzölçümü ile hem Karadeniz’in hem de Doğu Anadolu Bölgesi’nin kesişim noktasında yer alan önemli bir ildir. Gümüşhane, tarihi ve kültürel mirasıyla dikkat çekerken, doğa tutkunları için de eşsiz bir cazibe merkezi sunmaktadır.
Tarihî Derinlik
Tanzimat öncesinde Giresun, Erzurum Eyaleti'ne bağlıydı ve idari sınırları net bir şekilde belirlenememekteydi. Katip Çelebi'nin "Cihannüma" adlı eserinde Gümüşhane, Erzurum’un kazası olarak yer alırken, Evliya Çelebi ise Gümüşhane’yi Trabzon Eyaleti sınırlarında göstermiştir. 19. yüzyıl başlarında Osmanlı İmparatorluğu'ndaki idari karışıklıklar Giresun ve Erzurum'da daha belirgindi. Erzurum Eyaleti'ne ait kaynaklar farklılıklar göstermekteydi.
Tanzimat sonrasında, Osmanlı idari yapısında yapılan değişiklikler ile Gümüşhane, Erzurum’dan ayrılarak Trabzon Eyaleti'ne bağlı bir liva oldu. 1847'de Erzurum Valisi Hamdi Paşa zamanında, Gümüşhane ve Ordu sancakları Erzurum’a yeniden bağlandı. Ancak 1855’te yapılan değişiklikle bu sancaklar yeniden Trabzon Eyaleti'ne bağlandı. 1869’da yapılan düzenleme ile Erzincan Sancağı'na bağlı Şiran ve Kelkit kazaları Gümüşhane’ye eklendi.
II. Abdülhamit döneminde Gümüşhane yine Trabzon Vilayeti’ne bağlıydı. 1916'da Ruslar tarafından işgal edilen Gümüşhane, 1918’de geri alındı. Cumhuriyetin ardından, Gümüşhane il statüsü kazandı ve Bayburt, Kelkit, Şiran, Torul ilçeleri Gümüşhane'ye bağlandı. 1989’da Bayburt’un il olmasıyla Gümüşhane’den ayrıldı, 1990’da ise Köse ve Kürtün bucakları ilçe oldu.
Gümüşhane ili, Doğu Karadeniz Bölgesi'nin iç illerinden olup, Bayburt, Giresun, Trabzon ve Erzincan illeriyle komşudur.
Gezilecek Yerler ve Tarihi Mekanlar

Altınpınar Limni Gölü Tabiat Parkı
Gümüşhane'nin doğal güzelliklerinden Limni Gölü, Zigana Dağı yakınlarında, Sarıçam ormanlarıyla çevrili Saronay Yaylası'nda yer alır. Doğal yürüyüş parkurları ve göl manzarası eşliğinde piknik yapabileceğiniz bu bölge, Gümüşhane merkezine 40 km uzaklıktadır. İlkbaharda renkli çiçekler ve sonbaharda dökülen yapraklar burada harika bir manzara sunar.
Santa Harabeleri
Gümüşhane’nin Dumanlı Köyü’nde yer alan Santa Harabeleri, 1600'lü yıllarda Rumlara ev sahipliği yapmıştır. 9 mahalleden oluştuğu tahmin edilen bu alanda, 300'den fazla yapı ve eski madenler bulunuyor. 1923'te boşaltılan bölge, Arkeolojik ve Doğal Sit Alanı olarak korunmaktadır.

Krom Vadisi
Yağlıdere Köyü'nde yer alan Krom Vadisi, İpek Yolu üzerinde olup, kemer köprü, kiliseler ve taş evlerle tarihi dokusunu sergiler. Ayrıca, Nanak Köyü ve Bulut Mahallesi'nde eski Rum evleri ve tarihi değirmeni görebilirsiniz.

Satala Antik Kenti
Kelkit ilçesindeki Satala Antik Kenti, Roma İmparatorluğu döneminde bir karakol kenti olarak kurulmuştur. Kale surları ve su sarnıcı gibi tarihi kalıntılar korunmakta ve burada arkeolojik kazılar devam etmektedir.

Karaca Mağarası
Torul ilçesindeki Karaca Mağarası, 1550 m yükseklikte yer alır ve sarkıtlar ile dikitlerin oluşturduğu eşsiz manzaraya sahiptir. Mağara içindeki farklı doğal oluşumlar ziyaretçilere büyüleyici bir deneyim sunar.

Kürtün Örümcek Ormanları
Kürtün ilçesinde bulunan bu koruma alanında, 400 yaşını aşmış köknar ve ladin ağaçları yer alır. Yürüyüş yolları ile doğa ile iç içe bir deneyim yaşayabilirsiniz.

Sarıçiçek Köy Odaları
Sarıçiçek Köyü'nde yer alan tarihi köy odaları, kesme taşla inşa edilmiş ve ahşap süslemeleriyle dikkat çeker. Gümüşhane merkezine 45 km uzaklıkta bulunan bu evler, bölgenin geleneksel mimarisini yansıtır.

Kov Kalesi
Esenyurt Köyü'nde yer alan Kov Kalesi, 1361’de inşa edilmiştir. Orta Çağ savunma kalesi olan bu yapıya zorlu bir patika ile ulaşılabilir. Zirveye çıktığınızda, panoramik manzara sizleri bekliyor.
Kadırga Yaylası
Kürtün ilçesinde bulunan Kadırga Yaylası, Temmuz ayında düzenlenen şenlikleriyle ünlüdür. Doğal güzelliklerin ve eğlenceli etkinliklerin bir arada sunulduğu bu yaylaya ulaşmak için 2 saatlik bir yolculuk gereklidir.

Tomara Şelalesi
Şiran ilçesinde bulunan Tomara Şelalesi, 40 ayrı kaynaktan dökülür ve görsel bir şölen sunar. 1380 m yükseklikteki bu şelale, 25 m ve 15 m yüksekliklerden dökülerek etkileyici bir manzara oluşturur.

Artabel Gölleri Tabiat Parkı
Torul ilçesinde yer alan Artabel Gölleri Tabiat Parkı, dereler, şelaleler ve 20’den fazla buzul gölü ile benzersiz doğal güzellikler sunar. Abdal Musa Zirvesi 3.331 m yüksekliği ile bölgenin en yüksek noktasıdır.

Gümüşhane Konakları
Gümüşhane’nin tarihi konakları, bölgenin geleneksel mimarisini sergileyen önemli yapılar arasındadır. Abdi Bey Konağı ve Abdül Aziz Evi gibi yapılar, ahşap süslemeleri ve taş işçilikleriyle dikkat çeker.

İmera Manastırı
Olucak Köyü'nde bulunan İmera Manastırı, 1350'lerde inşa edilmiştir ve Gotik tarzda bir yapıdır. 2009’da arkeolojik sit alanı ilan edilen manastırın restorasyonu 2019'da başlamıştır.
Torul Kalesi Cam Seyir Terası
Zigana Dağı üzerinde yer alan Torul Kalesi, Orta Çağ’da inşa edilmiştir ve Osmanlı döneminde de savunma amacıyla kullanılmıştır. Kaleye çıkanlar, 240 m yükseklikten muazzam bir panoramik manzara izleyebilirler.

Zigana Dağı Turizm Merkezi
Zigana Kayak Merkezi, kış turizmi için önemli bir merkezdir. Karadeniz’in kış turizmine katkı sağlayan bu alanda kayak pistlerinin yanı sıra teleferik sistemi de bulunmaktadır. Yaz aylarında ise yayla olarak kullanılmaktadır.
Gastronomi
Siron: Yufka, yoğurt ve peynirle yapılan siron, Gümüşhane'nin sevilen ana yemeklerinden biridir. Genellikle 45 dakikada hazırlanabilir ve bazı yörelerde "ziron" veya "silor" olarak da bilinir.
Fasulye Diblesi: Taze fasulye ve pirinçle yapılan fasulye diblesi, özellikle kalabalık sofralarda tercih edilir ve neredeyse her yörede aynı şekilde hazırlanır.
Ayvalı Et Yemeği: Kuzu eti ve ayva ile hazırlanan bu yemek, Gümüşhane'ye özgü lezzetlerden biridir. Ayvalı et yemeği, sofraları renklendirir.
Fındıklı Un Helvası: Fındıklı un helvası, özellikle büyük sofraların vazgeçilmezi olup, malzemeleri ve yapılışıyla dikkat çeker.
Lemiz: Gümüşhane’nin sevilen lezzetlerinden biri olan lemiz, masaları süsler ve adından sıkça söz ettirir.
Dilber Dudağı: Dilber dudağı tatlısı, Gümüşhane mutfağının ünlü tatlılarından biridir. Türkiye’nin en sevilen tatlıları arasında yer alır.
Dut Pestili: Gümüşhane’nin ünlü dut pestili, dutların toplanıp kaynatılması ve un, şıra ile karıştırılarak yapılan bir tatlıdır. Fındık eklenerek yapılan pestil, güneşte kurutulup kalıp halinde saklanır.
Ekonomi ve Geçim Kaynakları
Gümüşhane'nin ekonomisi, tarıma dayalıdır, ancak sadece dörtte biri ekilebilir araziye sahiptir ve gelişmişlik sıralamasında 66. sıradadır.
Gümüşhane'deki tarım, özellikle Kelkit ve Şiran ilçelerinin dar ovalarında yapılır. Tahıl, mercimek, fiğ, patates ve şekerpancarı ekilir. Meyvecilik gelişmektedir, elma, armut, erik, dut, vişne ve kiraz ağaçları vardır. Elma ve armut çeşitleri meşhurdur. Sulama ise sınırlıdır.
Geniş çayır ve mer'alar nedeniyle hayvancılık yaygındır. Koyun, kıl keçisi, sığır ve at beslenir.
Gümüşhane, zengin maden yataklarına sahiptir. Gümüş, demir, bakır, manganez, kurşun, pirit, linyit, çinko ve uranyum gibi madenler bulunur. Gümüş madenciliği Osmanlı döneminde zirveye ulaşmış, ancak 1914'ten sonra terk edilmiştir.
Gümüşhane, sanayi açısından gelişmemiştir. 300'den az sanayi tesisi bulunmaktadır. Başlıca sanayi kuruluşları arasında Kibrit ve Çimento fabrikaları, Gümüşkale Kireç Sanayii ve Gümüşsu Konsantre Meyve Suyu tesisleri yer alır.
Gümüşhane, doğal güzellikleri, tarihi yapıları ve zengin kültürel mirası ile hem yerli hem yabancı turistler için keşfedilmeye değer bir şehir olup, Karadeniz’in yüksek dağlarında saklı bir cennet gibidir.
Mihrimah E-Ticaret ve Turizm Şirketi, Türkiye ve dünya çapında her türlü turistik turu sağlayarak, sizleri unutulmaz bir seyahat deneyimi yaşamaya davet etmektedir. Gümüşhane’nin tarihi ve doğal güzelliklerini keşfetmek, bu şehri en iyi şekilde deneyimlemek için Mihrimah E-Ticaret ve Turizm Şirketi ile seyahatinizi planlayın. Mihrimah, tüm Türkiye’de anlaşmalı olduğu otellerde size konaklama hizmeti sunarak, konforlu bir tatil geçirmenizi ve keyif almanızı sağlar. Gümüşhane’nin eşsiz güzelliklerini keşfetmeye hazır olun, Mihrimah ile seyahatiniz bir ömre değer olacak!