Amasya: Tarihin, Doğanın ve Kültürün İzlerini Sürmek
Amasya, Karadeniz Bölgesi'nin iç kesimlerinde yer alan ve tarihi, kültürel mirasıyla önemli bir yer tutan bir ildir. Milyonlarca yıl süren bir geçmişe sahip olan Amasya, Osmanlı dönemine ait yapıları, tarihi mezarları ve eşsiz doğasıyla dikkat çeker. Yeşilırmak etrafında kurulmuş olan şehir, doğal güzellikleriyle birlikte kültürel birikimiyle de ziyaretçilerini kendine hayran bırakır. Amasya, 2023 yılı itibarıyla 423.011 nüfusa sahiptir.
Tarihi Derinlik
Amasya, Anadolu'nun en eski yerleşim merkezlerinden biridir ve MÖ 1400'lere tarihlenen Hitit metinlerinde "Hakmiş" olarak geçer. Kent, Hellenistik dönemde Pontos Krallığı'nın başkenti oldu ve Mithridates I Ktistes'in hükümetinde önemli bir rol oynadı. Roma döneminde, MÖ 70'te Romalı general Lucullus tarafından ele geçirilen kent, daha sonra çeşitli yönetimler altında kaldı.
Bizans döneminde Diocletianus ve Constantinus dönemlerinde Diospontos'un başkenti olan Amasya, Sasani hükümdarı Hüsrev Perviz tarafından ele geçirilmiş, ancak daha sonra Bizans İmparatoru Herakleios tarafından geri alınmıştır. Selçuklu döneminde kültürel açıdan gelişen kent, 1177'de Anadolu Selçuklu Devleti'nin topraklarına katıldı.
Osmanlı döneminde Amasya, özellikle şehzadelik dönemiyle dikkat çeker. Osmanlı padişahları Murat II, Mehmet II (Fatih), Bayezid II gibi isimler burada vali olarak görev yapmış, Amasya'da doğmuşlardır. Ayrıca, Yavuz Sultan Selim'in Amasya beylerbeyliğine atadığı Mustafa Paşa, kenti yeniden Osmanlı topraklarına katmıştır.
Cumhuriyet öncesinde, Amasya Kurtuluş Savaşı'nda önemli bir rol oynamıştır. 1919'da Mustafa Kemal Paşa, Amasya Genelgesi'ni burada hazırlamış ve Amasya Protokolü'nü burada imzalayarak İstanbul hükümetiyle görüşmeler yapmıştır. Cumhuriyetin ilanının ardından Amasya il merkezi olmuştur.
Gezilecek Yerler ve Tarihi Mekanlar
Amasya Kalesi
Amasya'nın sembolik yapılarından biri olan Amasya Kalesi, Harşena Dağı eteklerinde, denizden 700 metre yükseklikte konumlanır. Osmanlı, Roma, Bizans, Pers ve Pontus dönemlerinde aktif olarak kullanılmıştır. 18. yüzyıldan sonra terkedilen kale, restorasyonun ardından ziyaretçilere açılmıştır. Sur, camiler, su depoları ve sarnıçlarla tarihi bir yolculuk sunar.

Yalıboyu Evleri
Yeşil Irmak Nehri kıyısındaki Yalıboyu Evleri, şehre gelen turistlerin ilgisini çeker. Ahşap ve taş yapılarla inşa edilen bu evler, 18-19. yüzyıl Osmanlı mimarisini yansıtır. İçlerinde antika mobilyalarla döşenmiş odalar ve cumbalı balkonlar bulunur. Hazeranlar Konağı gibi bazı evler müze olarak kullanılıyor.

Alçak Köprü
Roma dönemine ait olan Alçak Köprü, Yeşilırmak Nehri'nin iki yakasını birleştirir. Işıklandırılmış akşam manzarasıyla fotoğraf safarilerinin favori yeridir. Köprünün çevresinde kafe ve çay bahçeleri yer alır.

Borabay Gölü
Taşova ilçesinde, 1.050 m yükseklikteki Boraboy Gölü, doğal bir set gölüdür. Göl çevresindeki ormanlık alan, bungalov evler, kafeler ve doğa yürüyüş yolları sunar. Zümrüt yeşili suyu ve yemyeşil manzarası ile doğa severler için ideal bir mekan.

Hazeranlar Konağı
Yeşilırmak Nehri kenarında bulunan 1865 yapımı Hazeranlar Konağı, restore edilerek müze haline getirilmiştir. Osmanlı dönemi mobilyaları, yöresel giysiler ve antikalarla süslü odalar, turistler için benzersiz bir deneyim sunar.

Amasya Taşhan
1700'lü yıllarda inşa edilen Amasya Taşhan, restorasyonu sonrası otel ve restoran olarak kullanılmaktadır. Çeşitli dükkanlarla çevrili avlusunda yöresel lezzetler ve hediyelik eşyalar bulunur.

Kızlar Sarayı
Amasya'nın gizli hazinelerinden biri olan Kızlar Sarayı, farklı medeniyetlere ait kalıntıları barındırır. Osmanlı şehzadelerine ev sahipliği yapan bu tarihi alan, önemli bir ziyaret noktasıdır.
Terziköy Kaplıcaları
Amasya'ya 37 km mesafedeki Terziköy Kaplıcaları, şifalı suyu ile bilinir. Termal oteller ve doğa içindeki dinlenme alanları, sağlık turizmi için popüler bir lokasyon oluşturur.

Amasya Arkeoloji Müzesi
Amasya'nın tarihi hakkında geniş bir koleksiyon sunan bu müze, 24 binden fazla eseri sergiler. İlhanlı döneminden günümüze kadar pek çok paha biçilmez eser, burada ziyaretçileri bekliyor.
Aynalı Mağara
Pontus Kralları Kaya Mezarları'nın bulunduğu Harşena Dağı eteklerindeki Aynalı Mağara, Helenistik dönemde bir anıt mezar olarak kullanılmıştır. Mağara, duvar resimleriyle dikkat çeker.
Pontus Kralları Kaya Mezarları
Harşena Dağı eteklerinde bulunan bu mezarlar, antik bir tarih sunar. Helenistik döneme ait 21 mezar, bölgedeki tarih meraklılarının ilgisini çeker.
Sabuncuoğlu Tıp ve Cerrahi Tarihi Müzesi
1300'lü yıllarda inşa edilen Sabuncuoğlu Tıp ve Cerrahi Tarihi Müzesi, eski tıp aletleri ve cerrahi tarih hakkında bilgi sunar. Hem Osmanlı hem de Anadolu tıbbı hakkında önemli izler barındırır.
Yedikuğular Kuş Cenneti
Amasya'nın doğa harikalarından biri olan Yedikuğular Kuş Cenneti, 1989'dan beri koruma altındadır. Göçmen kuşlar ve su kuşlarıyla ünlü bu alan, doğa yürüyüşleri ve kuş gözlemleri için ideal bir yerdir.

II. Beyazıd Camii ve Külliyesi
1486 yılında tamamlanan bu külliye, 15. yüzyıl Osmanlı mimarisinin örneğidir. Camii, medrese ve imaret gibi yapılar, dini eğitim için uzun yıllar kullanılmıştır.

Şehzadeler Müzesi
1800'lü yıllara ait Amasya konaklarında hizmet veren bu müze, Osmanlı şehzadelerine ait balmumundan heykellerin yanı sıra minyatürler ve ebru sanatı eserlerine ev sahipliği yapar.
Kapı Ağa (Büyük Ağa) Medresesi
II. Beyazıt döneminde inşa edilen bu medrese, Osmanlı dönemi dini eğitimlerinin önemli merkezlerinden biridir. Asırlık çınar ağaçları ve tarihi yapılarıyla büyüleyici bir atmosfer sunar.
Minyatür Amasya Müzesi
1914 tarihli bir fotoğraftan esinlenerek oluşturulan bu müze, Osmanlı dönemi Amasya'sının minyatür modellerini sergiler. Camiler, köprüler ve medreseler, burada minyatür olarak sunulmaktadır.
Pirler Parkı
Şehir merkezine yakın bir konumda bulunan Pirler Parkı, tarihi yapıları ve yeşil alanlarıyla sakin bir ortam sunar. Çınar ağaçları ve yürüyüş yolları, bu parkı aileler için popüler bir yer haline getirir.
Gastronomi
Kabak Kavuklu Pilav: Amasya’ya özgü kabak kavuklu pilav, klasik pilavlara alternatif olarak hazırlanan, şerit halinde doğranmış kabak kabukları, pirinç, soğan, kıyma, yağ ve baharatlarla yapılan bir yemektir. Kabaklar önce soğan ve kıyma ile pişirilip ardından pirinç eklenerek klasik pilav gibi hazırlanır. Üzerine karabiber serpilerek, salata veya ayran eşliğinde servis edilir. Genellikle etli yemeklerin yanında sunulur.
Amasya Çöreği: Amasya çöreği, hamur, ceviz ve haşhaş karışımıyla yapılan bir tatlıdır. Çay saatlerinde sıklıkla tüketilen bu çörek, lezzetli ve uzun süre taze kalan bir atıştırmalıktır. Fırınlardan ve pastanelerden alınabileceği gibi, paketli olarak da satılır ve hediye olarak tercih edilir.
Eli Böğründe: Amasya mutfağının hamur işi lezzetlerinden olan eli böğründe, mayalı hamura dövülmüş ceviz yerleştirilerek hazırlanan bir çeşit atıştırmalıktır. Genellikle çay saati için tercih edilir ve üzerine tereyağı sürülerek odun ateşinde pişirilir. Sabah kahvaltılarında da tüketilen bu lezzet, evlerde sıkça hazırlanır.
Bakla Dolması: Bakla dolması, Amasya’ya özgü, yüksek besin değerine sahip bir yemektir. Kuru bakla, iç harcıyla doldurulup pişirilir. Harç, soğan, kıyma, bulgur ve baharatlardan oluşur. Genellikle kış aylarında yapılır ve ev yemekleri restoranlarında bulunur.
Helle Çorbası: Amasya’nın helle çorbası, un ve pirinçle yapılan sıcak bir başlangıç yemeğidir. Tereyağında kavrulan un ve pirinç karıştırılır, ardından sıcak servis edilir. Mideyi rahatlatan bu çorba, özellikle ana yemekten önce tercih edilir.
Patlıcanlı Pilav: Patlıcanlı pilav, patlıcan ve pirincin birlikte pişirilmesiyle yapılan doyurucu ve lezzetli bir yemektir. Genellikle akşam yemeklerinde tercih edilir ve yanına etli bir yemek gerekmez. Salata ve ayran ile servis edilir.
Göbek Dolması: Göbek dolması, kaburga eti, ciğer, dolmalık fıstık, pirinç ve baharatlarla yapılan bir dolmadır. Diğer dolmalardan farkı, üç aşamalı pişirme süreciyle hazırlanmasıdır. Fırında kızartılır, sonra haşlanır ve son olarak fırına verilir. Kış yemeklerinde tercih edilir.
Çatal Çorba: Yeşil mercimek ve yarma ile yapılan çatal çorba, Amasya mutfağının en besleyici çorbasıdır. Soğan, kıyma ve tereyağı ile tatlandırılır. Soğuk kış günlerinde, ekmekle birlikte ana yemek gibi tüketilir.
Hengel: Hengel, Amasya mutfağına ait bir çeşit mantıdır. Kare şekliyle kesilen hamurlar, üçgen şeklinde kapatılır ve içerisine kıymalı harç konulabilir. Suda haşlanarak ya da fırında pişirilerek üzerine yoğurt ve acılı sos eklenir.
Haşhaşlı Cevizli Çörek: Haşhaşlı cevizli çörek, Amasya’nın sevilen hamur işlerinden biridir. Hamurunun arasına ceviz ve haşhaş sürülerek yapılan bu çörek, uzun süre bayatlamaz ve ikindi çayı ile atıştırmalık olarak popülerdir.
Yakasal Böreği: Az malzeme ile hazırlanan yakasal böreği, un ve yumurta karıştırılarak yapılan, bazlama benzeri bir börektir. Kahvaltılarda ekmeğe alternatif olarak tercih edilir ve üzerine tereyağı sürülerek sıcak servis edilir.
Pastırmalı Pancar: Pastırmalı pancar, kış aylarında tercih edilen, pancar otu ve pastırma ile hazırlanan lezzetli bir yemektir. Üzerine pilavlık bulgur eklenerek pişirilir ve sarımsaklı yoğurtla servis edilir.
Pastırma Pağallemesi: Pastırma pağallemesi, kahvaltılarda sıkça tüketilen, soğan ve pastırma ile yapılan bir yemektir. Kısa sürede pişirilerek sıcak servis edilir. Çay ile birlikte tercih edilir.
Sirkeli Ciğer: Amasya’nın sirkeli ciğeri, sirke ile pişirilerek yapılan yumuşak ve lezzetli bir sakatat yemeğidir. Genellikle akşam yemeklerinde, salata ve ekmekle servis edilir.
Pirpirim: Pirpirim, Amasya’da semizotundan yapılan besleyici bir yemektir. Kıyma, pirinç ve soğan ile yapılan bu yemek, yaz kış severek tüketilir. Yoğurt ile servis edilir.
Ayva Gallesi: Ayva gallesi, Amasya’ya özgü, ayva, koyun eti, nohut ve şekerle yapılan bir yemektir. Farklı aromaları bir araya getirerek değişik bir tat deneyimi sunar.
Yuka Tatlısı: Yuka tatlısı, yufka, ceviz, tereyağı ve şerbet ile yapılan geleneksel bir Amasya tatlısıdır. Bayramlarda tercih edilir ve soğuk servis edilir.
Dene Hasudası: Hasuda, Amasya’ya özgü, buğday nişastası, pekmez ve tereyağı ile yapılan bir tatlıdır. Sadece birkaç malzeme ile yapılan bu tatlı, helva türü gibi yenir ve ılık olarak servis edilir.
Ekonomi ve Geçim Kaynakları
Tarım: Amasya'nın tarımı, özellikle akarsuların oluşturduğu vadi alanlarında yapılmaktadır. Bu vadiler, akarsuların getirdiği alüvyonlu topraklarla oldukça verimlidir. Taşova ve Suluova gibi bölgeler, en verimli alanlar arasında yer alır. Bölgede en fazla buğday ekimi yapılır. Tütün de kaliteli olup, Turhal civarında bol miktarda şekerpancarı yetiştirilir. Amasya, meyve ve sebze üretiminde de çeşitlilik gösterir. Özellikle bamyası meşhurdur; taze olarak tüketilen sultani bamya ve kurutulmuş kara bamya yıl boyunca kullanılır. Elması da oldukça ünlüdür; küçük cinsi "misket" ve büyük cinsi "kabak" olarak bilinir. Misket elması kendine özgü kokusuyla dikkat çeker. Ayrıca mısır, fasulye, pamuk, nohut, arpa, haşhaş, kenevir ve patates gibi ürünler de yetiştirilmektedir. Üzüm bağları ve bostanlar açısından da zengin olan bölge, ziraat açısından oldukça verimlidir.
Hayvancılık: Amasya'nın arazisinin yarısından fazlası otlak olup, üçte ikisi ekime elverişlidir. Mer'alar oldukça geniştir ve yaklaşık 550 bin baş hayvan bu mer'alarda otlatılmaktadır. Ayrıca arıcılık ve ipekböcekçiliği de yapılmaktadır. Eskiden ünlü olan ipek kozacılığı, yerini kiraza bırakmıştır. 26.048 dekarlık bir alanda kurulan Gökhöyük Devlet Üretme Çiftliği, meyvecilik ve hayvancılık faaliyetlerine ev sahipliği yapmaktadır.
Sanayi: Amasya'da sanayi sektörü fazla gelişmemiştir. Ancak, şeker fabrikası, tuğla, kiremit, un, iplik, tekstil ve maya fabrikaları gibi küçük ölçekli sanayi tesisleri bulunmaktadır. Ayrıca Amasya Motor Yenileme Sanayii de faaliyet göstermektedir.
Amasya, tarihi ve kültürel zenginliklerinin yanı sıra doğal güzellikleriyle de dikkat çeken bir şehir olup, her yıl binlerce turistin ilgisini çekmektedir. Amasya Kalesi Kaya Mezarları, Şehzadeler Müzesi ve II. Beyazıd Camii ve Külliyesi gibi tarihî yapıları, Yeşilırmak etrafındaki huzur dolu manzaraları ve zengin mutfağıyla Amasya, hem tarih severler hem de doğa tutkunu gezginler için ideal bir seyahat noktasını oluşturur.
Mihrimah E-Ticaret ve Turizm Şirketi, Türkiye ve dünya çapında her türlü turistik turu sağlayarak, sizleri unutulmaz bir seyahat deneyimi yaşamaya davet etmektedir. Amasya’nın tarihi ve doğal güzelliklerini keşfetmek, bu şehri en iyi şekilde deneyimlemek için Mihrimah E-Ticaret ve Turizm Şirketi ile seyahatinizi planlayın. Mihrimah, tüm Türkiye’de anlaşmalı olduğu otellerde size konaklama hizmeti sunarak, konforlu bir tatil geçirmenizi ve keyif almanızı sağlar. Amasya’nın eşsiz güzelliklerini keşfetmeye hazır olun, Mihrimah ile seyahatiniz bir ömre değer olacak!